Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 lutego 2025 roku (sygn. I USK 267/24) orzekł, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może podważać decyzji zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych w sprawach zaświadczenia A1.
Sprawa rozpatrywana przez SN dotyczyła spółki, która zwróciła się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o wydanie zaświadczenia A1 potwierdzającego podleganie ustawodawstwu polskiemu przez pracowniczkę wykonującą pracę najemną w Polsce i w Niemczech. Zakład uznał, że pracowniczka podlega ustawodawstwu niemieckiemu, i wysłał prośbę do niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej w sprawie potwierdzenia zastosowania niemieckiego ustawodawstwa. Niemiecka strona nie odpowiedziała na prośbę, co skutkowało milczącym przyjęciem stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i nadaniem mu mocy ostatecznej. W związku z tym zaświadczenie A1 nie zostało przez ZUS wydane, gdyż zgodnie z unijnym rozporządzeniem nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego osoba ubezpieczona może podlegać tylko jednemu ustawodawstwu.
Spółka w złożonym od decyzji odwołaniu argumentowała, że pracownica powinna zostać objęta ubezpieczeniem wyłącznie w państwie organu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego. Sąd jednak nie przychylił się do zdania spółki, wskazując, że procedura koordynacyjna ma na celu wyeliminowanie podwójnego ubezpieczenia pracownika, a nie określenie, które państwo powinno objąć go ubezpieczeniem. To zagraniczna instytucja ubezpieczeniowa jest upoważniona do podważania zasadności decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku braku zgody pomiędzy dwoma instytucjami ubezpieczeniowymi sprawa rozpatrywana jest przez Komisję Administracyjną, która ma 6 miesięcy od dnia przekazania jej sprawy na doprowadzenie do konsensusu pomiędzy stronami.
