Od lipca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych został objęty unijnym porozumieniem ramowym w sprawie stosowania art. 16 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w przypadkach pracy zdalnej transgranicznej. Dzięki niemu pracownik, zainteresowany pracą zdalną z innego państwa wykonywaną na rzecz polskiego pracodawcy może wykonywać ją w większym wymiarze niż dotychczas, w dalszym ciągu opłacając składki w kraju siedziby pracodawcy.
Zgodnie z dotychczasowymi przepisami to miejsce zamieszkania wskazywało kraj płacenia składek, a pracownik zainteresowany pracą z innego kraju musiał wypracować mniej niż 25 % całkowitego czasu pracy lub wynagrodzenia by nie musieć płacić składek w kraju zamieszkania, lecz w kraju siedziby pracodawcy.
Wyżej wspomniane porozumienie zwiększa wymiar czasu pracy zdalnej transgranicznej do 49% całkowitej pracy lub wynagrodzenia, przy założeniu że pracownik przepracuje przynajmniej 50% czasu pracy w kraju siedziby pracodawcy. Aby z korzystać z takiej możliwości należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek US-36 (o zawarcie porozumienia wyjątkowego na podstawie art. 16 ust. 1 rozporządzenia 883/2004) wraz z umową, która potwierdza wymiar pracy wykonywanej za granicą. Po akceptacji wniosku przez Zakład można wystąpić o z wnioskiem US-34 o wydanie zaświadczenia A1, które potwierdza, że pracownik podlega pod polski system ubezpieczeń i opłaca składki w Polsce.
Po uzyskaniu pozytywnej weryfikacji ZUS poinformuje o tym fakcie instytucję ubezpieczeniową miejsca zamieszkania wnioskodawcy, tak by możliwe było sprawdzenie, czy osoba zainteresowana wykonuje w państwie zamieszkania inną aktywność na rzecz pracodawcy z danego państwa lub prowadzi tam działalność, co może być podstawą do cofnięcia zaświadczenia A1.
ZUS zamierza weryfikować schemat pracy, czyli naprzemienność okresów pracy w dwóch krajach, przypominając, że ustalony schemat pracy może obowiązywać maksymalnie przez okres trzech lat, czyli maksymalny czas na jaki zaświadczenie A1 może być wydane w oparciu o jednorazowy wniosek na podstawie porozumienia w sprawie telepracy.
