Udostępnienie mieszkania pracownikowi a podstawa wymiaru składek ZUS: W wydanej w dniu 24 lutego 2025 roku interpretacji (znak DI/200000/43/73/2025) Zakład Ubezpieczeń Społecznych odpowiedział na pytanie, czy wartość świadczenia w postaci udostępnienia pracownikowi nieodpłatnie lokalu mieszkalnego zwiększy podstawę wymiaru składek ZUS i opodatkowania?
W opisanej we wniosku sytuacji spółka udostępniała swoim pracownikom:
- mieszkanie będące własnością spółki, które ta wynajmuje swoim pracownikom, ma podpisaną z tymi pracownikami umowę użyczenia, gdzie zawarty jest zapis “Użyczający oddaje do bezpłatnego używania Biorącemu do używania opisany wyżej przedmiot użyczenia na czas nieokreślony”. Pracownik partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania służbowego w symbolicznej wysokości 10 zł, co jest zgodnie z zapisami w regulaminie wynagradzania spółki.
- mieszkanie, które spółka wynajmuje i ma podpisaną umowę z właścicielem mieszkania spółdzielczego. Mieszkanie to użycza pracownikowi na podstawie podpisanej umowy z pracownikiem, a pracownik nie partycypuje w kosztach.
ZUS potwierdził, że świadczenie w postaci udostępnienia pracownikom mieszkania typu spółdzielczego, które stanowi własność prywatną wynajmującego należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U z 2025 r., poz. 316), który stanowi, że wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku:
- dla lokali spółdzielczych typu lokatorskiego i własnościowego – w wysokości czynszu obowiązującego dla tego lokalu w danej spółdzielni mieszkaniowej,
- dla lokali komunalnych – w wysokości czynszu wyznaczonego dla tego lokalu przez gminę,
- dla lokali własnościowych, z wyłączeniem wymienionych w lit. a, oraz domów stanowiących własność prywatną – w wysokości czynszu określonego według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie, a w miastach – w danej dzielnicy,
- dla lokali w hotelach – w wysokości kosztu udokumentowanego rachunkami wystawionymi przez hotel.
Natomiast inaczej ma się sytuacja w przypadku mieszkania będącego własnością pracodawcy, użyczonego pracownikowi na podstawie podpisanej z nim umowy. Jeżeli pracownik ponosi częściową odpłatność, choćby symboliczną, a stosowny zapis o takim uprawnieniu znajduje się w układzie zbiorowym lub regulaminie wynagradzania, to można w tej sytuacji zastosować § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego.
Przepis ten stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Tak więc udostępnienie mieszkania pracownikowi, które to mieszkanie jest własnością spółki i na warunkach posianych we wniosku, nie będzie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników. Nie powstanie również po stronie pracodawcy obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za pracowników.
