W jakich przypadkach można skorzystać z urlopu opiekuńczego?
Urlop opiekuńczy – kto i w jakich przypadkach może z niego skorzystać? Z nowego urlopu opiekuńczego, wynikającego z art. 1731 Kodeksu pracy, można skorzystać w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Kto jest członkiem rodziny w rozumieniu powyższego przepisu?
Przepisy definiują, że członkiem rodziny na potrzeby tej instytucji jest tylko 5 kategorii osób, a mianowicie syn, córka, małżonek oraz ojciec i matka. Co ważne przepis nie wskazuje, że chodzi o dziecko, a więc chodzi jedynie o więzy krwi, a zatem pracownik może się opiekować także dorosłym synem lub córką.
Jaki osobami można się ponadto opiekować?
Innymi niż pięć powyższych kategorii, o ile spełniony jest dodatkowy warunek, czyli zamieszkiwania w tym samym gospodarstwie domowym. Mogą to być więc członkowie dalszej rodziny, jak brat, siostra, dziadek, babcia, ciocia, wujek, czy też partnerzy w przypadku związków nieformalnych bez względu na ich płeć. Będą to także teściowie, czy przysposabiający.
Jaki dodatkowy element musi się pojawić we wniosku o urlop w przypadku tej drugiej grupy uprawnionych?
W przypadku drugiej grupy uprawnionych konieczne jest spełnienie warunku zamieszkiwania w tym samym gospodarstwie domowym, a żeby można to było zweryfikować we wniosku należy wpisać adres zamieszkania osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Ma to na celu weryfikację, czy ten adres z wniosku zgadza się z adresem zamieszkania pracownika, jaki mamy w kwestionariuszu osobowym. Powyższe wymaganie stawia pod znakiem zapytania możliwość akceptowania takiego wniosku przez bezpośrednich przełożonych, którzy często nie znają adresu zamieszkania pracownika. W tym względzie warto więc zastanowić się nad dodaniem do treści wniosku dodatkowego pola na adres zamieszkania pracownika lub alternatywnie nad poszerzeniem dostępu do danych w systemie kadrowym dla kadry managerskiej. Alternatywą jest także dwustopniowa weryfikacja wniosku, po jego wcześniejszym zaopiniowaniu przez dział HR.
Czy urlop opiekuńczy może być wykorzystany w celu opieki nad współlokatorem?
Porównując brzmienie nowego przepisu ze znanymi nam dotychczas przepisami np. w zakresie działalności socjalnej należy stwierdzić, że w przypadku urlopu opiekuńczego nie ma wymogu prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, a tylko zamieszkiwania w tym samym gospodarstwie domowym. Zatem wydaje się, że współlokator z wynajmowanego razem mieszkania spełnia ten warunek.
Co może oznaczać wsparcie z poważnych względów medycznych?
Pojęcia te są niezdefiniowane na gruncie prawnym. W tym zakresie rozumiemy je zgodnie z definicją słownikową, a więc może to być wożenie członka rodziny na rehabilitację, zabiegi lecznicze, dializy itp. Może to być również opieka nad chorym po wyjściu ze szpitala, robienie takiej osobie zakupów, gotowanie obiadu, karmienie chorego.
Podstawę prawną stanowi Kodeks pracy. O zasadach udzielania urlopu opiekuńczego opowiemy szczegółowo na szkoleniu 22 maja, Zmiany w prawie pracy w 2023 roku.
