W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw (numer projekt UD283) przyznający większe uprawnienia dla PIP. Projekt przygotowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a jego głównym celem jest wzmocnienie uprawnień PIP pod kątem bardziej efektywnego i skutecznego egzekwowania przestrzegania przepisów prawa pracy, miedzy innymi dzięki:
a) nadaniu uprawnień PIP do wydawania decyzji administracyjnych o przekształceniu nieprawidłowo zawartych umów cywilnoprawnych w umowy o pracę;
b) umożliwieniu wymiany danych pomiędzy Państwową Inspekcją Pracy, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i Krajową Administracją Skarbową na potrzeby kontroli,
c) wprowadzeniu możliwości przeprowadzania przez PIP zdalnych kontroli,
d) co najmniej dwukrotnemu zwiększeniu maksymalnej wysokości grzywny, jaką PIP może nałożyć w postępowaniu mandatowym.
Planowane jest także wprowadzenie obowiązku sporządzania przez PIP rocznych i wieloletnich planów działań dla kontroli celowych na podstawie analizy ryzyka.
W obecnym stanie prawnym w przypadku stwierdzenia, że umowa cywilnoprawna jest w rzeczywistości stosunkiem pracy Państwowa Inspekcja Pracy może skierować wystąpienie lub wydać polecenie w sprawie zmiany podstawy prawnej świadczenia pracy, może też wnieść do sądu pracy powództwo o ustalenie, że strony łączyła umowa o pracę, oraz uruchomić procedurę wykroczeniową. Są to jednak środki na tyle mało efektywne, że nie są w stanie skutecznie przeciwdziałać naruszeniom przepisów prawa pracy przez pracodawców. Planowane zmiany przyznające większe uprawnienia dla PIP mają zmienić ten stan.
Wprowadzenie rozwiązań dających większe uprawnienia dla PIP stanowią realizację jednego kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy. Zmiany miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku.
