Od 26 kwietnia 2023 r. zgodnie z art. 148¹ § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. W czasie korzystania z tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.
Zgodnie z opublikowanymi 20 marca 2024 roku wyjaśnieniami ZUS przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku pracownikowi, który korzystał ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej na podstawie wyżej wskazanego przepisu należy przyjąć stałe miesięczne wynagrodzenie pracownika wynikające z jego umowy.
Natomiast jeżeli pracownikowi zamiast stałego wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę, lub poza stałym wynagrodzeniem wynikającym z umowy o pracę przysługują zmienne składniki wynagrodzenia, należy je przyjąć po uzupełnieniu, według zasady opisanej w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej oraz w punkcie 286 komentarza do ustawy zasiłkowej.
Wynagrodzenie miesięczne zmienne, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc, należy ustalić dzieląc wynagrodzenie osiągnięte za przepracowane dni robocze przez liczbę dni, w których zostało ono osiągnięte i pomnożyć przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w danym miesiącu – jeżeli przepracował choćby jeden dzień.
By móc uzupełnić wynagrodzenie zmienne pracownika korzystającego ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych przez kilka godzin dziennie, trzeba każdorazowo ustalić stawkę godzinową pracownika. Należy ją wyliczyć przez podzielenie sumy zmiennych składników wynagrodzenia wypłaconych w miesiącu/kwartalnie, w którym wystąpiła nieobecność w pracy, przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w tym miesiącu/kwartale przez pracownika. Tak otrzymaną stawkę godzinową trzeba pomnożyć przez liczbę godzin, w których pracownik korzystał z działania siły wyższej i następnie przez 50%. Obliczoną w ten sposób wartość należy dodać do zmiennego wynagrodzenia pracownika osiągniętego w danym miesiącu/kwartale.
Dni, w których pracownik korzystał ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej przez kilka godzin należy uznać za dni przepracowane przez pracownika i w taki sposób płatnik składek ma wykazać je w przedkładanym do ZUS zaświadczeniu.
