Na podstawie zapisów nowo dodanego art. 36 ust. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek, lub osoba fizyczna zlecająca dzieło ma obowiązek poinformowania ZUS o zawarciu umowy o dzieło, jeżeli umowa taka jest zawarta z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Termin na złożenie takiej informacji to 7 dni od dnia zawarcia tej umowy
Od razu pojawiło się pytanie, jakie grożą sankcje za niezastosowanie się do tego przepisu. Odpowiedzi na to pytanie udzielił ZUS w stanowisku z 11 stycznia 2021 roku, wskazując, że: „Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje na możliwość zastosowania kary grzywny wobec płatnika składek albo osoby, która jest zobowiązana do działania w jego imieniu, w określonych przepisami prawa przypadkach. Dotyczy to m.in. przypadków, w których nie są zgłaszane wymagane ustawą dane lub gdy są zgłaszane nieprawdziwe dane albo gdy udzielne są nieprawdziwe wyjaśnienia lub nastąpiła odmowa ich udzielenia. (…) W razie wystąpienia takiej sytuacji ZUS kieruje wniosek o ukaranie grzywną do sądu i to sąd ostatecznie rozstrzyga o nałożeniu tej kary, biorąc pod uwagę, czy wystąpiła wysoka społeczna szkodliwość danego działania czy też zaniechania.”
