Jakie zmiany pociąga za sobą wprowadzenie nowego święta w Wigilię?
W podpisie u Prezydenta leży ustawa wprowadzająca w 2025 roku nowe święto w Wigilię. Mimo wcześniejszych deklaracji o złożeniu podpisu pod ustawą Prezydent zorganizował konsultacje społeczne, w trakcie których stwierdził, że jego stosunek do tych zmian „uległ niejakiemu zawieszeniu”.
Jak wejście w życie tej ustawy wpłynie na czas pracy i wynagrodzenia w 2025 r.?
Ile świąt jest teraz w Polsce?
Katalog świąt ustawowo wolnych od pracy wynika w Polsce z ustawy z 18 stycznia 1951 r. i zawiera on 13 świąt, z których nie wszystkie pomniejszają czas pracy, gdyż część przypada zawsze w niedziele. Lista dni świątecznych obejmuje:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 1 maja – Święto Państwowe,
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.
Z wyżej wymienionych 13 świąt dwa wypadają zawsze niedziele (pierwszy dzień Wielkiej Nocy i pierwszy dzień Zielonych Świątek), a więc na czas pracy realnie wpływa tylko 11 świąt. Dołożenie do tego katalogu 14-go święta „24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia” oznacza, że zwiększy się katalog świąt ruchomych i aż 12 świąt będzie wpływało corocznie na czas pracy.
Taka zmiana spowoduje, że Polska będzie jednym z państw z największą liczbą dni świątecznych w roku kalendarzowym, gdyż w wielu państwach jest 12-13, a nawet mniej świąt, a 14 świąt wolnych od pracy w roku to jedna z wyższych liczb w UE.
Mniejszy roczny czas pracy
W 2025 r. przed wprowadzeniem kolejnego święta wymiar roczny wynosił równo 2000 godzin, a wprowadzenie święta w Wigilię zmniejszy go jeszcze do 1992 godzin i będzie to najniższy wymiar do przepracowania od kilkunastu lat, gdyż wymiary od 2007 do 2024 r. wahały się od 2000 do 2024 godzin rocznie.
Ponadto grudzień będzie jedynym miesiącem z trzema świętami w roku kalendarzowym, a więc będzie miał proporcjonalnie małe wymiary miesięczne do wypracowania, co w niektórych branżach, w których występuje sezonowość zapotrzebowania na usługi i jest sezon świąteczny spowoduje wzrost liczby godzin nadliczbowych. Dotyczyło to będzie restauracji, branży hotelarskiej, operatorów pocztowych czy firm kurierskich, itp. Zyskają na tym pracownicy tych branż, gdyż prawdopodobnie zarobią więcej, ponieważ firmy w szczycie sezonu zdecydują się najpewniej na płatne nadgodziny.
Zmiany dla placówek handlowych
Wprowadzenie święta w Wigilię ma duże znaczenie dla placówek handlowych, w przypadku których kolejne święto oznacza de facto zakaz handlu i mniejsze obroty w okresie przedświątecznym. Chcąc to zrekompensować branży wprowadzono w parlamencie zmianę polegającą na tym, że przed Bożym Narodzeniem będą nie jak dotychczas 2 niedziele handlowe, a aż 3 niedziele handlowe. Zatem w tym roku możemy zrobić zakupy w niedziele: 15 i 22 grudnia, a w przyszłym zakupy będą możliwe aż w trzy niedziele: 7, 14 i 21 grudnia.
Na sam koniec prac legislacyjnych wprowadzono jednak jeszcze jeden przepis zabezpieczający pracowników placówek handlowych, gdyż uregulowano, że ten sam pracownik może pracować w grudniu tylko w dwie z trzech pracujących niedziel. Należy pamiętać, że w świetle przepisów wykroczeniowych z Kodeksu pracy wszystkie naruszenia przepisów o czasie pracy są wykroczeniami, a więc zlecenie pracy we wszystkie handlowe niedziele grudnia będzie oznaczało popełnienie wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Co ważne wykroczeniem będzie także zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych w trzecią niedzielę, która zgodnie z zaplanowanym czasem pracy była wolna dla pracownika.
Wpływ na ekwiwalent
Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw mają wejść w życie z dniem 1 lutego 2025 r., co oznacza, że liczba świąt ustawowo wolnych od pracy w roku 2025 r. nie będzie stała. W styczniu 2025 r. będziemy mieli nadal 13 świąt, a dopiero od lutego 14 świąt.
Ta sytuacja ma znaczenie dla płac wszystkich pracowników, którzy będą zmieniali pracę w 2025 r., ponieważ wpłynie na ekwiwalenty wypłacane przez pracodawców z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, gdyż święta bierze się pod uwagę przy obliczaniu współczynnika ekwiwalentowego. Współczynnik służący do ustalenia ekwiwalentu za 1 dzień urlopu ustala się bowiem odrębnie w każdym roku kalendarzowym i stosuje się go przy obliczaniu ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu tego roku.
Współczynnik ustala się, odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (sobót), a otrzymany wynik dzieli się przez 12.
Zatem dla odchodzących z pracy w styczniu 2025 r. wyniesie on:
365 – (52 + 11 + 52) : 12 = 365 – 115 = 250 : 12 = 20,83
Z kolei dla odchodzących z pracy od lutego do grudnia 2025 r. wyniesie on:
365 – (52 + 12 + 52) : 12 = 365 – 116 = 249 : 12 = 20,75
Kwotę ekwiwalentu ustalamy dzieląc podstawę ekwiwalentu przez współczynnik, a więc mniejszy dzielnik oznacza wyższy ekwiwalent. Zmiana ta jest zatem korzystna dla pracowników i podniesie koszty płacowe w przypadku pracodawców z dużą rotacją pracowników, którzy często wypłacają ekwiwalenty za urlop.
