Pod koniec stycznia 2019 r. do wielu pracodawców dotarły pisma z ZUS, w których są oni pouczani o możliwości kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. ZUS chciałby otrzymywać informacje o przeprowadzonych kontrolach, w okresach za które pracodawcy wypłacają zasiłki chorobowe, opiekuńcze lub świadczenia rehabilitacyjne. Do pism zostały załączone nawet gotowe formularze do wypełnienia, które można przesyłać zarówno pocztą, jak i mailowo. Zgodnie z wytycznymi ZUS pracodawcy mieliby je wysyłać co miesiąc, a dokładnie do 15 dnia kolejnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zgodnie z wytycznymi formularz powinien być jednak wysyłany tylko za miesiące, w których przeprowadzano kontrole.
Pisma ZUS sugerują obowiązek przeprowadzania kontroli i mogą wywołać wątpliwości w tym zakresie, podczas gdy pracodawcy mają tylko takie uprawnienie, a nie obowiązek ustawowy. Zgodnie bowiem z art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.) płatnicy zasiłków, a więc firmy zgłaszające do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób, są upoważnieni do formalnej kontroli zwolnień lekarskich. Powyższy przepis nie nakłada jednak obowiązku dokonywania takowych kontroli. Szczegółowy tryb przeprowadzania ewentualnych kontroli określa rozporządzenie MPiPS z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743). Tak więc pomimo otrzymania pisma z ZUS pracodawca nie musi podjąć kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich.
