Autor: Łukasz Prasołek

Osobom, które straciły pracę w związku z koronawirusem, przyznano prawo do dodatków solidarnościowych na mocy ustawy z 19 czerwca 2020 r. Dodatek nie jest przyznawany decyzją ZUS i w związku z tym dowodem potwierdzającym okres jego pobierania będzie tylko informacja wydrukowana z PUE ZUS ubezpieczonego. Powyższe zostało potwierdzone przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z 14 lipca 2020. Resort podpowiada przy tym, że w okresie obowiązywania specustawy związanej z koronawirusem taki wydruk, potwierdzający dane zgromadzone w systemie teleinformatycznym ZUS jest dokumentem zrównanym mocą z dokumentem wydanym przez ZUS. W stanowisku z dnia 10 lipca 2020 UODO potwierdził, że wydruk ten może  być przechowywany w części B akt osobowych, i należy go uznać za dokument potwierdzający staż pracownika wliczany do innych uprawnień wynikających ze stosunku pracy.

W związku z podwyższeniem kwot wolnych od potrąceń, co powiązano z obniżeniem płac z powodu koronawirusa powstało pytanie, co z pracownikami, którzy wynagrodzenie za poprzedni miesiąc otrzymują do 10. dnia kolejnego miesiąca. Wypłata realizowana jest więc w miesiącu, w którym wynagrodzenie nie jest już obniżone. Odpowiedzi na wątpliwości udzielają: stanowisko Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z 13 lipca 2020 oraz Krajowej Rady Komorniczej z 17 lipca 2020. Według Ministerstwa przy ustalaniu zwiększonej kwoty wolnej od potrąceń należałoby brać pod uwagę okres, za jaki wypłacane jest wynagrodzenie, a nie datę wypłaty tego wynagrodzenia.

KRK jest zgodna, że ochronie podlega konkretne wynagrodzenie za pracę należne pracownikowi. Nie ma znaczenia, kiedy to wynagrodzenie jest faktycznie wypłacane pracownikowi. Tym samym, jeżeli pracownikowi obniżono wynagrodzenie np. w okresie kwiecień – czerwiec 2020 r., to wynagrodzenie należne za ten okres podlega zwiększonej ochronie, bez względu na to, kiedy zostanie wypłacone.

Jest już gotowy nowy newsletter o podwyższaniu kwot wolnych od potrąceń, w którym publikujemy w całości 6 stanowisk różnych urzędów na ten temat. Nowe osoby zainteresowane naszym newsletterem zapraszamy do zapisów.

 

Okres przyznawania dodatkowego zasiłku opiekuńczego został wydłużony na mocy rozporządzenia Rady Ministrów o kolejne 14 dni, do 26 lipca 2020. Przysługuje on rodzicom dzieci do 8. roku życia, które nie mają orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego życia w dwóch przypadkach:

• zamknięcia z powodu koronawirusa placówki (żłobek, przedszkole etc.), do której uczęszcza dziecko
• gdy mimo otwarcia placówki rodzice nie zdecydują się na posłanie do niej dziecka,

Dodatkowy zasiłek przysługuje także ubezpieczonym rodzicom dzieci:

• do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
• do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego mają również ubezpieczeni rodzice lub opiekunowie dorosłych niepełnosprawnych, zwolnieni od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu koronawirusa placówki, do której uczęszcza pełnoletnia osoba niepełnosprawna.

Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu przyznawanego na ogólnych zasadach 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym.

24 czerwca 2020 weszły w życie przepisy Tarczy 4.0, umożliwiające ograniczenie kosztów związanych z prowadzoną przez pracodawców działalnością socjalną. Zgodnie z art. 15ge pracodawca może zawiesić obowiązki tworzenia lub funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, dokonywania odpisu podstawowego i wypłaty świadczeń urlopowych. W niektórych przypadkach, gdy przepisy wewnętrzne przewidują odpis wyższy od ustawowego, Tarcza 4.0 ogranicza jego wysokość.

Tymczasem zgodnie z ustawowym obowiązkiem, pracodawcy powinni do końca maja odprowadzić równowartość 75 proc. odpisu podstawowego. Ci, którzy zrobili to w terminie, mogą skorygować przekazane już środki, co oznacza dodatkową pracę dla działów kadr i płac – konieczne będzie ponowne wyliczenie środków, które pracodawca chce odprowadzić w stosunku do już przelanych na rachunek bankowy ZFŚS.

W odpowiedzi na interpelację poselską Ministerstwo Finansów udzieliło odpowiedzi na pytanie czy testy koronawirusa sfinansowane przez pracodawcę pracownikom są przychodem podatkowym pracowników, a tym samym podlegają opodatkowaniu. Ministerstwo Finansów stanęło na stanowisku, że “(…) świadczenie pracodawcy polegające na sfinansowaniu pracownikom np. testów na koronawirusa, ale również np. maseczek, czy przyłbic, następuje w interesie pracodawcy (nie pracownika). Dostarczenie środków ochronnych, czy wykonywanie testów zapobiega niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się choroby, niweluje niepożądaną przez każdego pracodawcę absencję pracowników i jest istotne dla terminowego wywiązania się pracodawcy z zawartych kontraktów. W takim przypadku nie jest zatem rozpoznawany przychód po stronie pracownika.” Z całością odpowiedzi można zapoznać się pod adresem: https://orka2.sejm.gov.pl/INT9.nsf/klucz/ATTBQMJ2D/%24FILE/i06587-o1.pdf

Zgodnie z art. 3 ust. 10 ustawy 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym, czas pobierania dodatku  wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych. Wyjątki są dwa:  okresu pobierania dodatku solidarnościowego nie zalicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego, ani do stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.

Problemem dla pracowników kadr będzie jednak udokumentowanie tego prawa przez pracowników. Pracodawcy nie pośredniczą przy składaniu do ZUS wniosków o wypłatę dodatków, a informację o przyznaniu prawa do dodatku ZUS udostępnia na profilu PUE ZUS osoby uprawnionej (art. 7 ustawy). Decyzja jest wydawana jedynie w przypadku odmowy przyznania prawa do dodatku; w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku nie jest wydawana żadna decyzja.  Wynika z tego więc, że pracodawcy będą zaliczali ten okres do stażu na podstawie wydruku z PUE ZUS, który formalnie nie będzie decyzją ZUS.

Ministerstwo Sprawiedliwości stoi na stanowisku, iż rzetelne postępowanie komorników sądowych jest możliwe przede wszystkim poprzez skorzystanie przez komornika z szerokiego instrumentarium pozyskiwania wiedzy o stanie majątkowym dłużnika. Ministerstwo w swoim stanowisku z 22 czerwca 2020 sugeruje tryb pozyskiwania informacji przez komorników na podstawie art. 761 k.p.c. Zgodnie z § 1 wskazanego artykułu organ egzekucyjny, a więc także komornik, może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień. Komornik może je uzyskać nie tylko od pracodawcy, lecz także od innych podmiotów, nieuczestniczących w postępowaniu egzekucyjnym, np. od pracodawcy zwolnionej żony pracownika.

Krajowa Rada Komornicza wydała stanowisko w sprawie podwyższania kwoty wolnej od potrąceń w związku z COVID-19. Zgodnie ze stanowiskiem to pracownik ma do wniosku dołączyć dowody, że jest uprawniony do większej ochrony przed egzekucją. Nie wynika to jednak z przepisu i jest sprzeczne ze stanowiskiem UODO.

Artykuł 52 ustawy z 14 maja 2020 r. (Tarcza 3.0) jest bardzo lakoniczny. Wynika z niego, że jeżeli z powodu podjętych na terytorium RP działań służących zapobieganiu zarażeniem koronawirusem pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub jego członek rodziny utracił źródło dochodu, kwoty wolne od potrąceń ulegają zwiększeniu o 25 proc. na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu.

Zapis ten wskazuje na działanie niejako automatyczne, więc w praktyce może nie być wniosku pracownika, a już tym bardziej dołączonych do niego dokumentów potwierdzających okoliczności wynikające z art. 52.

UODO w oficjalnym stanowisku potwierdziło powyższą interpretację, z czym nie zgadza się w swoim stanowisku Krajowa Rada Komornicza, według której „pracownik powinien wystąpić do pracodawcy, który realizuje egzekucyjne zajęcie wynagrodzenia przez przekazanie zajętych kwot tego wynagrodzenia wierzycielowi albo komornikowi (art. 881 § 2 k.p.c.). Do wniosku w tym przedmiocie pracownik powinien załączyć dokumenty, stanowiące dowód, że obniżenie jego wynagrodzenia nastąpiło z powodu podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 (…)”

Prezydent podpisał tzw. Tarczę antykryzysową 4.0. 23 czerwca 2020 roku została opublikowana w Dzienniku Ustaw, pod pozycją numer 1086. Wprowadza ona m.in. dopłaty do kredytów dla firm znajdujących się w trudnej sytuacji z powodu epidemii, wydłuża do 28 czerwca 2020 r. okres, w którym przysługuje zasiłek opiekuńczy, a także umożliwia składanie wniosku o świadczenie postojowe do ZUS również samym zainteresowanym, w przypadku odmowy złożenia wniosku przez zleceniodawcę.

W Tarczy zapisano też, że przedsiębiorcy, którzy otrzymali mikropożyczkę w wysokości 5 tys. zł nie będą musieli składać wniosku o jej umorzenie, pod warunkiem, że będą prowadzić działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.