Od 29 maja wchodzi w życie ostatnia część nowych rozwiązań dotycząca ewidencji czasu pracy kierowców, związana z wdrażaniem unijnego pakietu mobilności.

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 26 stycznia 2022 roku o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2022 r, poz. 209) wprowadzone zostaną następujące zmiany:

• ewidencja czasu pracy może być prowadzona w postaci papierowej lub elektronicznej (art.25 ust. 5 ustawy)
• ewidencja będzie przechowywana przez okres 10 lat po zakończeniu okresu nią objętego (art.25 ust. 6), zamiast jak do tej pory przez 3 lata
• ewidencja będzie obligatoryjnie obejmowała następujące dane (art.25 ust. 2):
  • liczbę przepracowanych godzin, godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy w poszczególnych dniach
  • godziny przepracowane w porze nocnej
  • godziny nadliczbowe
  • dni wolne od pracy i informację o tytule ich udzielenia
  • rodzaj i wymiar zwolnień od pracy
  • rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy
  • wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy

Co do przedłużenia okresu przechowywania ewidencji do 10 lat to niefortunny termin wejścia w życie zmiany – 29 maja, a nie koniec miesiąca – może rodzić zamieszanie. Zmiany wchodzą w trakcie miesiąca, ale częściowo go obejmują, więc należy przyjąć, że ewidencja za kwiecień powinna być przechowywana 3 lata, zgodnie ze starymi przepisami, a majowa – już 10 lat. Natomiast ewidencje kierowców zwolnionych z pracy w maju w 2022 roku należałoby podzielić w tej sytuacji na dwie części – kierowców zwolnionych w okresie 1-28 maja (i ich ewidencję przechowywać 3 lata) i tych zwolnionych w terminie 29-31 maja (i tu ewidencję przechowywać przez 10 lat).

Szersze omówienie zmian wraz z komentarzem i przykładami można znaleźć w Dzienniku Gazeta Prawna z dnia 26.05.2022, dodatek Kadry i Płace.

Z tekstem ustawy można zapoznać się pod adresem: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2022/209

Państwa członkowskie Unii Europejskiej zostały zobowiązane do przedłożenia Komisji Europejskiej z końcem kwietnia 2022 r. planu zmian w obszarze gospodarczym i społecznym. Polski Krajowy Program Reform 2022/2023 przewiduje, że umowy zlecenia zostaną w pełni oskładkowane w pierwszym kwartale 2024 roku. Pełne oskładkowanie umów zleceń ma uporządkować system ubezpieczeń społecznych, uszczelnić zasady podlegania ubezpieczeniom, a także zwiększyć ochronę ubezpieczeniową i podwyższyć przyszłe świadczenia, zarówno krótko jak i długoterminowe. Umowy zlecenia miały być oskładkowane w pełni już od 1 stycznia 2022 roku, ale ustawodawcy przesuwali ten pomysł kilkukrotnie. Zgodnie z najnowszą wersją KPR pełne oskładkowanie umów zleceń jest pewne i wejdzie w życie w I kwartale 2024 r.

Program zakłada również zwiększenie aktywności zawodowej, dostęp do opieki nad dziećmi, udoskonalanie elastycznych form organizacji pracy oraz pracy w obniżonym wymiarze czasu.

Całość programu można pobrać ze strony: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/krajowy-program-reform-20222023-przyjety-przez-rade-ministrow2

Obowiązek przekazania I raty odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń dotyczy pracodawców, którzy prowadzili go w 2022 roku. Muszą oni przekazać na konto Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych pierwszą ratę naliczonych odpisów, w terminie do 31 maja.

ZFŚS tworzony jest na podstawie corocznego odpisu podstawowego naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Pamiętać należy jednak, że przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku obrachunkowym dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach. Otrzymaną w tę sposób sumę dzieli się zawsze przez 12, nawet gdy pracodawca działał w okresie krótszym niż jeden rok kalendarzowy albo naliczał odpis na niepełny rok kalendarzowy.

Ponieważ ani przepisy ustawy o ZFŚS, ani przepisy wykonawcze do niej, nie poruszają kwestii jak ustalać przeciętną liczbę zatrudnionych w poszczególnych miesiącach, przyjęło się zastosowanie trzech metod statystycznych, z których pracodawca może wybrać tę najbardziej odpowiednią do stopnia zmienności zatrudnienia w zakładzie pracy:

• Stosowaną w firmach o stabilnym stanie zatrudnienia metodę uproszczoną, polegającą na podzieleniu na 2 sumy pracowników zatrudnionych wyłącznie w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca.
• Stosowaną w podmiotach o niewielkim ruchu kadrowym średnią chronologiczną, polegającą na sumowaniu połowy stanu dziennego w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca ze stanem zatrudnienia w 15 dniu miesiąca i podzieleniu wyniku na 2.
• Stosowaną w podmiotach o znacznej rotacji pracowników metodę średniej arytmetycznej, sumującą stan zatrudnionych we wszystkich dniach miesiąca, łącznie z dniami wolnymi, i podzieleniu tak uzyskanej sumy przez liczbę dni danego miesiąca.

Wysokość odpisu podstawowego wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego  na jednego zatrudnionego w normalnych warunkach, w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w jego drugim półroczu, jeżeli wynagrodzenie to było wyższe w tym okresie.  Każdy pracujący w szczególnych warunkach albo w szczególnym charakterze (w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych) podlega wyższemu odpisowi wynoszącemu 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Jeżeli pracownik zatrudniony był u pracodawcy przez okres krótszy niż 6 miesięcy, a jego niezdolność do pracy na skutek choroby trwa dłużej 3 miesiące, zgodnie z art. 53 § 1 pkt 1 lit. a Kodeksu pracy pracodawca może rozwiązać z nim umowę bez wypowiedzenia. Okres choroby musi być jednak nieprzerwany, a do okresu zatrudnienia wlicza się czas przypadający wyłącznie przed powstaniem niezdolności do pracy.

W stanowisku z 14 kwietnia 2022 roku Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej stwierdza, że do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, krótszego niż 6 miesięcy, od którego przepis art. 53 § 1 pkt 1 lit. a Kodeksu pracy uzależnia możliwość rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż 3 miesiące, nie dolicza się okresu tej niezdolności. Zakres czasowy ochrony jest zatem uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, który miał miejsce przed wystąpieniem niezdolności do pracy. Jak ocenia resort, treść wspomnianego wyżej przepisu wymaga stosownego okresu pracy „u danego” pracodawcy. Okres ten rozumieć należy jako zatrudnienie lub gotowość pracownika do świadczenia pracy, a nie korzystanie przez niego z zasiłku chorobowego, czy z wynagrodzenia chorobowego/przebywanie przez niego na zwolnieniu lekarskim. Wspomniany więc okres „krótszy niż 6 miesięcy” oznacza okres zatrudnienia przed powstaniem niezdolności do pracy, jak również okres zatrudnienia pomiędzy okresem niezdolności do pracy a kolejnym okresem niezdolności do pracy z powodu choroby pracownika.

Jeżeli przerwa pomiędzy pierwszą a drugą niezdolnością pracownika do pracy z powodu jego choroby wystąpi w dni dla pracownika wolne od pracy (np. w przypadku pracownika pracującego od poniedziałku do piątku przerwa ta przypadnie w weekend), to te dni należałoby wliczyć do 6-miesięcznego „stażu”.

Okres 3 miesięcy niezdolności do pracy z powodu choroby liczyć należy natomiast według ogólnej zasady prawa pracy, czyli zgodnie z regułą potocznego (naturalnego) liczenia terminów, co będzie także spójne ze sposobem obliczania wskazanego w tym samym przepisie okresu zatrudnienia krótszego niż 6 miesięcy.

Zgodnie z opublikowanym 11 maja 2022 projektem rozporządzenia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej dieta za dobę podróży służbowej w kraju podniesiona zostanie z 30 do 38 złotych. Pieniądze te przeznaczone są na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia. Wysokość diety pozostawała niezmienna od 2013 roku. Przy obliczeniu wysokości diety uwzględnione zostały średnioroczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w latach 2013-2021, a także przewidywana na 2022 rok inflacja. Przy nowej wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju 20% ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu środkami komunikacji miejscowej wyniesie 7,60 zł, a nie, jak obecnie – 6 zł.  Ryczałt za nocleg, stanowiący 150% diety wzrośnie do 57 zł. Obecnie jest to 45 zł.

Udokumentowane koszty noclegu podlegać będą pod zwrot następujący w wysokości stwierdzonej rachunkiem. Rachunek ten nie może przekraczać jednak kwoty wyższej niż dwudziestokrotność stawki diety, czyli 760 zł (obecnie 600 zł), za jedną dobę hotelową.

Pracodawcy spoza sfery budżetowej mają możliwość ustalenia warunków wypłacania pracownikom należności z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i poza jego granicami we własnym zakresie, w drodze postanowień układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania albo umowy o pracę.

Rozporządzenie wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia.

https://www.legislacja.gov.pl/projekt/12359601

Ogłoszony 16 maja koniec stanu epidemii nie zmienia wiele w przepisach prawa pracy. Nadal obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego, który podtrzymuje dotychczasowe przepisy które dotyczą m.in. wykonywania pracy zdalnej, kierowania pracowników na zaległy urlop i na okresowe badania lekarskie. Regulacje specustawy covidowej z 20 marca 2020 roku zawieszały na czas stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego wykonywanie:

• badań okresowych pracowników, którym podlegają na podstawie art. 229 § 2 zdanie pierwsze ustawy Kodeks pracy),
• wydawanie przez pracodawcę skierowań na badania okresowe na podstawie art. 229 § 4a Kodeksu pracy),
• badań okresowych po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami i czynnikami rakotwórczymi lub pyłami zwłókniającymi lub po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami na podstawie art. 229 § 5 Kodeksu pracy).

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani wykonać ww. badania w okresie nie później niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.

W trakcie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii osoby, które są zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe nie podlegają wstępnym badaniom lekarskim o ile posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu na badania, a pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy (art. 12a ust. 5 ustawy z 2 marca 2020 roku). Przepis ten traci moc po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

W kwestii pracy zdalnej przepisy specustawy przewidują, że zarówno w okresie obowiązywania stanu epidemii COVID-19, jak i stanu zagrożenia epidemicznego, oraz w okresie trzech miesięcy po ich odwołaniu, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej, więc i tu odwołanie stanu epidemii nie powoduje rewolucji.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pracodawca może udzielić pracownikowi bez jego zgody urlopu wypoczynkowego, w terminie przez siebie wskazanym, i bez uwzględniania planu urlopów. Zapis specustawy dotyczy urlopu niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych i może wynieść do 30 dni, a pracownik jest zobowiązany do jego wykorzystania.

Od dzisiaj rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 13 maja 2022 (DZ.U. poz 1025) w Polsce został zniesiony stan epidemii, który został zastąpiony stanem zagrożenia epidemicznego. Stan zagrożenia epidemicznego to sytuacja prawna wprowadzona na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii. Jest to kolejny etap znoszenia ograniczeń, zapoczątkowany 28 marca zniesieniem obowiązku zakrywania maseczką ust i nosa w pomieszczeniach zamkniętych, oraz zniesieniem obowiązku kierowania na izolację i kwarantannę z powodu choroby COVID-19. Od 1 kwietnia 2022 r. zmieniły się m.in. zasady zlecania i wykonywania testów na koronawirusa. O zleceniu testu decyduje obecnie lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, a wykonywany jest test antygenowy.

Z tekstem rozporządzenia można zapoznać się pod adresem: https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2022000102501.pdf#xd_co_f=ODdiYjZiZWQtN2FjNi00NjBkLThiOWMtY2IyOGY1ZGFiNWM0~

12 maja sejm przyjął ustawę Polski Ład 2.0, funkcjonującą pod nazwą Niskie Podatki. Przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 lipca 2022 roku. Główne założenia ustawy to:

• Obniżenie stawki PIT z 17 proc. do 12 proc.
• Likwidacja tzw. ulgi dla klasy średniej.
• Możliwość odliczenia części składek zdrowotnych przez przedsiębiorców na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej.
• Preferencyjne rozliczenie w przypadku samotnych rodziców, którzy skorzystają z 1,5 kwoty wolnej, czyli 45 tys. zł (samotni rodzice wychowujący dziecko z niepełnosprawnościami skorzystają z podwójnej kwoty wolnej, czyli 60 tys. zł).
• Zwiększenie kwoty dochodów dziecka bez utraty preferencji podatkowych przez rodziców (z 3089 zł do 16 061,28 zł w 2022 r.), jak również rozdzielenie renty rodzinnej od dochodów rodzica, dzięki czemu dziecko skorzysta z kwoty wolnej.
• Możliwość ponownego wyboru rozliczenia na skali podatkowej przez tych przedsiębiorców, którzy wybrali podatek liniowy lub ryczałt.
• Ujednolicenie terminów rocznego rozliczenia PIT – zeznania będą składane w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia.
• Fakultatywny wzór PIT-2, w którym zawierać się będą oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki.
• Brak odpowiedzialności pracodawcy w przypadku nieprawidłowego pobrania zaliczek na PIT z uwagi na błędną informację przekazaną przez pracownika.

Więcej informacji można znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów: https://www.gov.pl/web/finanse/niskiepodatki-sejm-przyjal-ustawe

Zgodnie z przepisami wprowadzonymi po 2 lutego 2022 roku zmieniono definicję podróży służbowej, wynikającej z ustawy o czasie pracy kierowców z 16 kwietnia 2004 – definicja ta powiązana została bowiem wyłącznie z krajowymi przewozami drogowymi. Przyjęto też, że jedynie kierowca wykonujący krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej może otrzymać należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego.

Oznacza to, że kierowca wykonujący zadania służbowe w przewozach międzynarodowych nie jest w podróży służbowej i nie powinien otrzymywać świadczeń z tytułu podróży służbowej ani za dystans przed, ani po przekroczeniu polskiej granicy. Także Ministerstwo Transportu wskazuje w stanowisku z 12 kwietnia 2022, że każdy przejazd, który ma związek z przewozem zagranicznym, traktowany jest jako przewóz międzynarodowy – oznacza to, że przewóz zagraniczny rozpoczyna się jeszcze w Polsce, od wyjazdu z bazy transportowej czy magazynu kontrahenta, bez podziału na odcinek krajowy i międzynarodowy. Ministerstwo odwołuje się przy tym do dwóch rozporządzeń:

• Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1072/2009 z 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz.U.UE.L.2009.300.72).
• Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1073/2009 z 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz.U.UE.L.2009.300.88).

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku podróży służbowych zagranicznych odbywanych przez pracowników niebędących kierowcami, wobec których czas podróży zagranicznej liczy się w przypadku komunikacji lądowej od chwili przekroczenia granicy państwowej w drodze za granicę do chwili jej ponownego przekroczenia w drodze powrotnej do kraju. Każdą podróż dzielimy w praktyce na trzy odcinki: na podróż krajową, zagraniczną i ponownie podróż krajową.