Najnowszy projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, który już ukazał się na stronach Rządowego Centrum Legislacji określa warunki i metody przeprowadzania badań na obecność alkoholu i środków odurzających przez pracodawcę u pracowników (czy też uprawniony do tego organ porządku publicznego), a także sposób, w jaki badania te będą później dokumentowane. Wykazano także listę środków działających podobnie do alkoholu, zażycie których sprawdzane być może na mocy rozporządzenia.

Zgodnie z rozporządzeniem możliwe będzie zarówno badanie wydychanego powietrza, jak i badanie krwi i moczu. Rozporządzenie wymienia środki, które muszą zostać spełnione dla zapewnienia higienicznego i bezpiecznego przeprowadzenia badań oraz dokładny proces przeprowadzenia badań. Wymieniono dane osoby badanej wymagane do sporządzenia protokołu z badania. Należą do nich między innymi:

• imię i nazwisko,
• numer PESEL (a jeżeli pracownik go nie posiada, serię i numer dokumentu potwierdzającego jego tożsamość),
• płeć,
• data urodzenia,
• ilość, rodzaj i godzinę spożycia napojów alkoholowych lub zażycia wymienionych w wykazie środków odurzających – na podstawie oświadczenia osoby badanej,
• informację o chorobach, na jakie choruje osoba badana

Za środki działające podobnie do alkoholu rozporządzenie uznaje opioidy, amfetamina i jej analogi, kokaina, tetrahydrokanabinole i benzodiazepiny.

Z pełną treścią rozporządzenia można zapoznać się na stronie: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12354104/katalog/12835646#12835646

Nowy numer newslettera, poświęcony analizie projektu ustawy o sygnalistach jest już rozsyłany do naszych klientów. Chętnych, by go otrzymać zapraszamy do zapisów na stronę główną.

2 maja na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się kolejna wersja projektu zmian, która jednak na szczęście znacząco nie różni się od poprzedniej wersji z lutego br. Zmiany są raczej redakcyjne, co oznacza, że chyba wreszcie docieramy do końca drogi prac nad projektem i można liczyć w najbliższym czasie na jego przekazanie do Sejmu. Co musi nastąpić szybko, jeśli weźmiemy pod uwagę koniec stanu epidemii zapowiedziany na dzień 16 maja i rozpoczęcie biegu terminu 3 miesięcy na wejście w życie nowych przepisów o pracy zdalnej.

W zakresie kontroli trzeźwości i na obecność w organizmie innych środków działających podobnie do alkoholu doprecyzowano w znaczący sposób treść protokołów z badań dokonywanych przez organy powołane do ochrony porządku publicznego oraz w przypadku badania krwi lub moczu w jednostkach służby zdrowia. Z nowego projektu wynika, że będą w nich ujęte także informacje o płci, wzroście, masie ciała, czy chorobach, na jakie pracownik choruje, co spowoduje, że będą w nich dane wrażliwe, a to znacząco podnosi ryzyka przetwarzania takich danych.

W pracy zdalnej nie ma większych merytorycznych zmian, a więc chyba wreszcie można już przystąpić do opracowywania nowych regulaminów pracy zdalnej, które zastąpią tymczasowe rozwiązania covidowe stosowane nadal przez pracodawców.

Z projektem można zapoznać się pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12354104/katalog/12835646#12835646

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ogłosił pod koniec kwietnia kolejną edycję konkursu na projekty dotyczące utrzymania zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej. W konkursie mogą wziąć udział płatnicy składek, którzy nie zalegają z opłatami składek i podatków, nie znajdują się w stanie upadłości oraz nie ubiegają się o kolejne dofinansowanie przed upływem 3 lat od dnia wypłaty lub zwrotu przez ZUS ostatniego dofinansowania.

Konkurs ma na celu promowanie projektów, które mają poprawiać bezpieczeństwo i higienę pracy bądź zmniejszać zagrożenie wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi, a także redukować niekorzystne oddziaływanie czynników ryzyka. W związku z konkursem dofinansowane mają być między innymi działania poprawiające bezpieczeństwo miejsc pracy, oczyszczające powietrze, polepszające oświetlenie miejsc i stanowisk pracy, chroniące przed energią elektryczną i elektrycznością statyczną.

Wnioski dofinansowanie można składać od 6 czerwca do 8 lipca 2022 roku.

Pełne informacje o warunkach konkursu oraz niezbędne informacje można znaleźć na stronie: https://bip.zus.pl/konkurs-dofinansowanie-dzialan-platnika-skladek-na-poprawe-bezpieczenstwa-i-higieny-pracy/konkurs-2022.01

Minister rodziny i polityki społecznej zapowiedziała, że w 2023 roku płaca minimalna zostanie zwaloryzowana dwukrotnie, co wynika z ustawowych gwarancji mówiących, że jeżeli wskaźnik inflacji przekroczy 5 procent to płaca minimalna jest podwyższana dwukrotnie (art. 3 Ustawy z 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, Dz. U. 2002 Nr 200 poz. 1679).

Obecnie płaca minimalna wynosi 3010 PLN brutto. Eksperci wskazują, że w przyszłym roku najniższe wynagrodzenie będzie wynosiło o około  400 PLN więcej niż obecnie.

Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 690) roboty publiczne to zatrudnienie osoby bezrobotnej na okres nie przekraczający 12 miesięcy, przy wykonywaniu prac organizowanych między innymi przez powiaty, gminy, spółki wodne i ich związki oraz niektóre organizacje pozarządowe. Organizatorzy robót publicznych otrzymują od starosty zwrot części kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne osoby bezrobotnej. Zobowiązani są też do zatrudnienia bezrobotnego przez czas określony, wskazany w wiążącą ich w umowie ze starostą.

Art. 25¹ § 1 k.p. określa dwa limity zatrudniania na czas określony, tj. czasowy – 33 miesięcy i ilościowy – 3 umowy (3/33). Bez względu na to, który z nich zostanie przekroczony, łączący strony stosunek pracy przekształca się w bezterminowy. Odstępstwa od tej reguły wymienione zostały w art. 25¹ § 4 i 4¹ k.p. Zatrudnienie w trybie art. 57 ustawy o promocji zatrudnienia nie zostało wymienione w powyższym artykule i powstały w związku z tym wątpliwości, czy umowę tę należy wliczać do limitów 3/33.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z 15 marca 2022 roku “Tego typu zatrudnienie (z uwagi na specyficzny charakter, ściśle związany z czasem na jaki zostały zorganizowane te roboty) nie powinno być wliczane do limitu umów, o którym mowa w art. 25¹ § 1 k.p. “, na czego poparcie resort przywołał wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2002 r. (sygn. akt. I PKN 546/01 ), w którym Sąd  wykluczył stosowanie art. 25¹ § 1 k.p. do umów o pracę zawieranych z bezrobotnymi w ramach ich zatrudniania przy robotach publicznych.

https://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?Sygnatura=I%20PKN%20546/01

Ministerstwo Finansów poinformowało, że obywatel Ukrainy, będący polskim podatnikiem może potwierdzić przeniesienie na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych, składając w tym celu odpowiednie oświadczenie. Art. 3 ust. 1a ustawy o PIT mówi, że o statut rezydenta podatkowego w Polsce może ubiegać się każdy, kto posiada na terenie Rzeczypospolitej centrum interesów osobistych lub gospodarczych, lub przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Złożenie oświadczenia pracodawcy lub innemu płatnikowi sprawia, że wraz z przybyciem do Polski podatnik uznany zostaje za polskiego rezydenta podatkowego. Nie ma obowiązku badania prawdziwości tego oświadczenia i dokonywania szczegółowych ustaleń w zakresie sytuacji faktyczno-prawnej podatnika, chyba że informacje i dokumenty znajdujące się w jego posiadaniu świadczą inaczej.

Szczegółowe informacje znaleźć można na stronie: https://www.gov.pl/web/finanse/rezydencje-podatkowa-obywateli-ukrainy-ustala-sie-na-podstawie-oswiadczen

Państwowa inspekcja pracy przeprowadziła kontrolę w sprawie pracodawcy, który odmówił pracownikowi wypłacenia wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z powodu choroby. Swoje działanie uzasadniał podejrzeniami o chęć uzyskania przez pracownika nienależnych świadczeń – pracownik zachorował bowiem w okresie, w którym wykorzystać miał urlop udzielony w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Na wniosek pracodawcy Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził kontrolę, po której lekarz orzecznik potwierdził prawidłowość wystawienia zaświadczenia. Mimo to pracodawca wciąż odmawiał wypłacenia wynagrodzenia.  PIP nakazała wypłacić wynagrodzenie, a pracodawca wniósł skargę do sądu. Sąd przyznał rację inspekcji pracy.

„Należy wskazać, że zaświadczenie lekarskie to opinia fachowa o stanie zdrowia ubezpieczonego, dokonana pod kątem wpływu stanu zdrowia na możliwość świadczenia umówionej pracy. Tylko zaświadczenie lekarskie, stwierdzające chorobę i jej wpływ na zdolność do pracy, stwarza chronioną sytuację i stanowi podstawę do wypłaty zasiłku chorobowego”, czytamy w uzasadnieniu wyroku. „Podkreślić należy, że zaświadczenie lekarskie jest jedynym dopuszczalnym dowodem na okoliczność niezdolności do pracy”.

Skoro wydano więc zaświadczenie lekarskie o niezdolności pracownika do pracy, a jego prawidłowość została potwierdzona przez lekarza orzecznika ZUS, to pracodawca był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia. Wysokość wynagrodzenia nie była kwestią sporną, ponieważ pracodawca sam ją określił. WSA oddalił więc skargę.

Wyrok WSA w Krakowie z 7.02.2022 r., III SA/Kr 1447/21

Osoby mające status opiekuna tymczasowego dziecka z Ukrainy mają prawo do zasiłku opiekuńczego na takich samych warunkach, jak zasiłek opiekuńczy na dzieci i członków rodziny osób ubezpieczonych, na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2021 r poz. 1133).

Za opiekuna tymczasowego dziecka z Ukrainy uznaje się osobę, która sprawuje pieczę nad dzieckiem, które przebywa na terytorium Polski bez opieki odpowiedzialnych osób dorosłych, a opiekę tymczasową ustanowił sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce pobytu dziecka. Aby otrzymać zasiłek należy złożyć wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem przez opiekuna tymczasowego (ZOT), wraz z postanowieniem sądu o ustanowieniu opiekuna tymczasowego, oraz, w zależności od tego, jaki jest powód sprawowania opieki:

• w przypadku opieki nad chorym dzieckiem – zaświadczeniem lekarskie,
• w przypadku opieki nad dzieckiem do lat 8 – oświadczeniem opiekuna, że żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła, do których uczęszcza dziecko, zostały nieprzewidzianie zamknięte,
• w przypadku opieki nad dzieckiem z niepełnosprawnością do 18 roku życia – dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność.

Dodatkowo potrzebne dokumenty to:

• zaświadczenie płatnika składek Z-3 – jeśli opiekun jest pracownikiem,
• zaświadczenie płatnika składek Z-3b – jeśli opiekun wykonuje pozarolniczą działalność, współpracuje z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność lub korzysta z ulgi na start albo jest osobą duchowną,
• zaświadczenie płatnika składek Z-3a – jeśli opiekun jest ubezpieczony z innego tytułu,
• zaświadczenie płatnika składek ZAS-12 – jeśli wniosek dotyczy ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego za dalszy okres i nie zmieniły się okoliczności.

Pełne informacje można znaleźć na stronie ZUS pod adresem: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/-/publisher/details/1/zasilek-opiekunczy-dla-opiekuna-tymczasowego-dziecka-z-ukrainy/4556080#1

Czy możliwe jest realizowanie wniosków dotyczących prawa dostępu do danych osobowych składanych przez pełnomocników osób, których dane dotyczą? Odpowiadając na to pytanie UODO przytacza motyw 63 RODO: „Każda osoba fizyczna powinna mieć prawo dostępu do zebranych danych jej dotyczących oraz powinna mieć możliwość łatwego wykonywania tego prawa w rozsądnych odstępach czasu, by mieć świadomość przetwarzania i móc zweryfikować zgodność przetwarzania z prawem”, co może oznaczać również wykonywanie tego prawa przez pełnomocnika.

Projekt wytycznych Europejskiej Rady Ochrony Danych nr 1/2022 wskazuje, że w sytuacji, gdy wniosek nie jest składany przez osobę, której dane dotyczą, należy wziąć pod uwagę przepisy krajowe dotyczące działania przez pełnomocnika w celu sprawdzenia, czy osoba ta może występować w imieniu osoby, której dane dotyczą.

Istotne jest również ustalenie, czy pełnomocnictwo obejmuje działanie na mocy RODO czy innej ustawy np. w przypadku szpitali i przychodni na mocy ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (art. 26 ust. 1 – podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta).

Ponieważ udostępnienie danych osobowych osobie nieuprawnionej może stanowić naruszenie ochrony danych osobowych to ważną kwestią jest weryfikacja tożsamości osoby, która składa pełnomocnictwo, jak również osoby, której danych dotyczy wniosek. RODO w motywie 64 wskazuje, że administrator powinien skorzystać z wszelkich rozsądnych środków w celu zweryfikowania tożsamości żądającej dostępu osoby, której dane dotyczą,  co należy również zastosować do weryfikacji tożsamości pełnomocnika. Rolą administratora jest określenie, jak zweryfikować, czy osoba, która składa wniosek w imieniu innej osoby jest umocowana do złożenia wniosku o dostęp do danych na podstawie art. 15 RODO.

Z całością stanowiska UODO można zapoznać się pod adresem: https://uodo.gov.pl/pl/225/2344