Autor: Łukasz Prasołek

W ramach kolejnych działań antykryzysowych weszły w życie przepisy, które wprowadzają nowe świadczenie – dodatek solidarnościowy. Dodatek ten, w wysokości 1400 zł przysługuje osobom, które straciły po 15 marca zatrudnienie w wyniku epidemii COVID-19 . Zasiłek przyznawany jest od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020. By otrzymać dodatek solidarnościowy trzeba spełnić warunek podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę przez łączny okres co najmniej 60 dni w 2020 r.

Wnioski o przyznanie dodatku solidarnościowego można składać wyłącznie drogą elektroniczną, poprzez platformę ZUS, w terminie do 31 sierpnia 2020 roku,

Więcej informacji wraz z przydatnymi linkami można znaleźć na stronie ZUS pod adresem: https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/dodatek-solidarnosciowy/2593418

Główny Inspektor Pracy podjął decyzję o powrocie od 22 czerwca 2020 inspektorów pracy do przeprowadzania kontroli. Kontrole będą przeprowadzane według wytycznych przygotowanych przez Głównego Inspektora Pracy i Głównego Inspektora Sanitarnego, a mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa zarówno kontrolerów jak i kontrolowanych w czasie epidemii COVID-19.

Zgodnie z wytycznymi Inspektorzy mają być wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, a podczas prowadzenia czynności kontrolnych na terenie zakładu pracy zalecane jest korzystanie z wydzielonego pomieszczenia. W sytuacji, w której jest to możliwe czynności, które mogą być prowadzone w formie zdalnej będą prowadzone poza siedzibą pracodawcy.

Kontrole na terenie zakładu pracy powinny trwać możliwie jak najkrócej, a w czasie kontroli inspektorzy są zobowiązani do przestrzegania obowiązujących w zakładzie pracy procedur związanych z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się COVID-19.

Z całością wytycznych można zapoznać się na stronie PIP: https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/110842,kontrole-pip-w-pelnym-zakresie.html

Ministerstwo Rozwoju w porozumieniu z Głównym Inspektorem Sanitarnym wydało wytyczne odnośnie powrotu do pracy dla 28 branż, miedzy innymi dla logistyki, branży spożywczej, paliwowej, siłowni, salonów fryzjerskich, centrów handlowych, hoteli, gastronomii i biur i in. W przypadku biur wytyczne zostały podzielone na 4 części, których zadaniem jest:

• zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom,
• zapewnienie bezpieczeństwa w przestrzeni biurowej
• opracowanie procedur zapobiegawczych przy podejrzeniu koronawirusa u pracowników
• opracowanie procedur postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia koronawirusem u klienta/kontrahenta

Z całością wytycznych można zapoznać się na stronie Ministerstwa: https://www.gov.pl/web/rozwoj/wytyczne-dla-branz?page=1&size=10

Na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pojawiła się 7 czerwca informacja o przysługującym rodzicom dodatkowym zasiłku opiekuńczym za okres od 25 maja 2020 do 28 czerwca 2020 r. Prawo ubiegania się o zasiłek przysługuje ubezpieczonym rodzicom dzieci w wieku do lat 8, które nie mają orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego. Zasady występowania  o dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie zmieniły się, tak samo jak wzór oświadczenia do uzyskania zasiłku.

Mimo, że proces legislacyjny nie został jeszcze zakończony (ustawa z dnia 4 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw została skierowana do Senatu) rodzice dzieci do lat 8 mogą składać wnioski o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego zarówno do ZUS, jak i do płatników składek (pracodawców, zleceniodawców). Dodatkowy zasiłek opiekuńczy zostanie wypłacony przez ZUS lub płatnika składek po wejściu w życie ustawy.

Więcej informacji znajduje się na stronie https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/dodatkowy-zasilek-opiekunczy/2587206

W czwartek 4 czerwca 2020 r. Sejm przyjął ustawę autorstwa Prezydenta RP o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19. Ustawa została przesłana do Senatu, który będzie nad nią pracował w tym tygodniu.

Zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą, dodatek solidarnościowy będzie przysługiwał osobom, które w 2020 r. podlegały ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz, z którą po dniu 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem, lub której umowa o pracę po tej dacie uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który została zawarta. Dodatek solidarnościowy przysługuje osobie – z wyjątkiem bezrobotnego – która nie podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniom społecznym rolników oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Wysokość dodatku wynosi 1.400,00 zł miesięcznie i jest przyznawana na okres od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 r., przy czym nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożonym wniosek o przyznanie dodatku solidarnościowego. Jednocześnie Rada Ministrów uzyskała uprawnienie do przedłużenia tego okresu w drodze rozporządzenia. Dodatek będzie wypłacał ZUS na wniosek złożony przez osobę uprawnioną do dodatku. Wypłata dodatku będzie możliwa jedynie w formie bezgotówkowej.

Pobieranie dodatku solidarnościowego będzie tytułem do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego, zaś podstawą wymiaru składek będzie kwota dodatku. Składki na ww. ubezpieczenia będą w całości finansowane ze środków Budżetu Państwa za pośrednictwem ZUS. Dodatek nie będzie jednak podlegał opodatkowaniu, gdyż nowa ustawa przewiduje zwolnienie dodatku od opodatkowania.

Tarcza antykryzysowa wprowadziła możliwość przesunięcia terminu zapłaty zaliczek i zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych kategorii przychodów za miesiące marzec i kwiecień 2020 r. do dnia 1 czerwca 2020 r. Przesunięcie dotyczyło płatności zaliczek od wynagrodzeń z umów o pracę, umów cywilnoprawnych i praw autorskich.

Z przesunięcia terminu płatności zaliczek mogli jednak skorzystać ci płatnicy, którzy ponieśli negatywne konsekwencje z powodu COVID-19. Rzutem na taśmę w rozporządzeniu z dnia 1 czerwca Minister Finansów przesunął te terminy i zaliczki za marzec można zapłacić do 20 sierpnia br., zaś zaliczki za kwiecień – do 20 października br. Szkoda tylko, że tak w ostatniej chwili.

Nowością jest przesuniecie terminu płatności zaliczek od wynagrodzeń z umów o pracę, umów cywilnoprawnych i praw autorskich za maj 2020 r. Nowy termin zapłaty tych zaliczek to 20 grudnia br., przy czym należy pamiętać, że z przesunięcia skorzystać mogą ci płatnicy, którzy ponoszą negatywne konsekwencje z powodu COVID-19.

Zgodnie z art. 52 ustawy z dnia 15 maja 2020 r. zwanej „Tarczą 3.0” zostały podwyższone kwoty wolne od potrąceń z art. 87 (1) § 1 Kodeksu pracy. Ustawodawca nie uregulował jednak w przepisach w jaki sposób oraz w jakim zakresie powinien uzyskać od pracownika informacje uprawniające do skorzystania z podwyższonej kwoty wolnej od potrąceń, ani czy i jak weryfikować takie informacje.

W tej sytuacji UODO w dniu 28 maja 2020 wydał stanowisko, z którego wynika, że właściwe wydaje się – zgodnie z zasadą minimalizacji, wynikającą z art. 5 ust. 1 lit. c) RODO – pozyskiwanie od pracownika oświadczeń zawierających informację o liczbie osób, które nie uzyskują dochodów, a pozostają na utrzymaniu pracownika, którego objęto obniżonym wynagrodzeniem, czy o tym, że członek rodziny utracił źródło dochodu. Pracodawca może ewentualnie żądać wglądu do dokumentów potwierdzających informacje przekazane przez pracownika. Przy pozyskiwaniu dodatkowych danych osobowych pracownika (członka rodziny pracownika) należy pamiętać o wspomnianej już zasadzie minimalizacji – dane nie mogą być pozyskiwane „na zapas”, należy przetwarzać tylko te dane, które są niezbędne dla określonego celu przez ściśle określony czas (ograniczenie przechowywania)

MRPiPS w odpowiedzi na interpelację poselską wyjaśniło, że dla oceny, czy dany przypadek choroby stanowi chorobę zawodową, trzeba ustalić, czy znajduje się ona w wykazie chorób zawodowych, a następnie określić związek pomiędzy jej powstaniem a narażeniem zawodowym. Spełnienie łącznie tych przesłanek umożliwia stwierdzenie wystąpienia choroby zawodowej.

W wykazie chorób zawodowych zawartym w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1367) znajdują się m.in.: „choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa”. COVID-19 jako choroba zakaźna jest więc objęty wykazem. Pozostaje więc ustalić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, czy zarażenie nastąpiło w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, czy też nie miało związku z pracą. W przypadku gdy zarażenie nastąpiło w związku z wykonywaniem pracy zawodowej, jest to pierwsza przesłanka (przyczynowa) dla rozpatrzenia uznania takiej choroby za chorobę zawodową. Towarzyszyć jej powinna także druga przesłanka (skutkowa), tj. potwierdzenie zmian chorobowych stanowiących skutek przebytej choroby, które świadczą o trwałym pogorszeniu stanu zdrowia.

Całość odpowiedzi można znaleźć pod adresem https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BPUHX3&view=null

Od 1 czerwca 2020 obowiązują nowe wzory formularzy – zmiany obejmują informację miesięczną i rozliczeniową dla osoby ubezpieczonej (ZUS IMIR), a także druki: ZUS RCA (imienny raport miesięczny o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach) oraz ZUS DRA (deklaracja rozliczeniowa).

Wzory dostosowano do zmian wprowadzanych w kilku różnych ustawach. Modyfikacje dotyczą zarówno dokumentów ubezpieczeniowych przekazywanych przez płatników składek do ZUS-u i ubezpieczonym, jak i kodów ubezpieczeniowych.

Przykładowo, we wzorze ZUS RCA dodano bloki, w których wykazywane będą przez płatników składek kwoty wpłaty w ramach pracowniczego planu kapitałowego (PPK) finansowanego przez płatnika składek.

Nowe wzory określa rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 20 grudnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych oraz innych dokumentów (Dz. U. z 2020 r., poz. 81 – https://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000081/O/D20200081.pdf).

W dzisiejszym wydaniu Dziennika Gazeta Prawna, w dodatku Kadry i Płace (wydanie nr 103 (5256), strona C4) zamieszczone zostało stanowisko UODO z dnia 18 marca 2020 roku w sprawie wywieszania informacji o pracownikach na tablicach, wraz z komentarzem. Zgodnie ze stanowiskiem zabronione jest wywieszanie list osób, którym kończą się badania okresowe, natomiast można wywieszać profile kompetencyjne pracowników wskazujące np. kto ma uprawnienia do obsługi wózka widłowego, elektryczne, na suwnice itp. W tym drugim przypadku UODO przyjęło, że wywieszenie takich informacji służy:

• usprawnieniu organizacji pracy w zakładzie pracy,
• zapewnieniu kontroli nad prawidłowym tokiem pracy,
• ustaleniu, czy danego sprzętu używa osoba z odpowiednimi kwalifikacjami.