Od kwietnia 2021 roku niektórym przedsiębiorcom i firmom prowadzącym działalność gospodarczą w Polsce wzrosną koszty, a powodem tego wzrostu będzie podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe pracowników. Zmiana nie dotyczy wszystkich sektorów gospodarki, gdyż wchodzące w życie od dnia  1 kwietnia  Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej  wysokość niektórych składek pozostawia bez zmian, a niekiedy je nawet obniża.

Powodem zmian stawki procentowej na ubezpieczenie wypadkowe są zmiany kategorii ryzyka, która biorą pod uwagę wskaźnik częstości poszkodowanych w danych sektorach przemysłu lub grupach działalności gospodarczej. Wskaźnik ten określa się opierając się na danych przesyłanych do GUS zawartych w protokołach wypadkowych czy kartach wypadku, uwzględnia więc wszystkie wypadki przy pracy, w tym śmiertelne i ciężkie. Bierze się także pod uwagę zatrudnionych w warunkach zagrożenia i poszkodowanych wskutek chorób zawodowych. Patrząc na dane zawarte w załączniku nr 2 do Rozporządzenia i porównując je z danymi z roku 2019 zawartymi w poprzednim Rozporządzeniu z roku 2019 widać wyraźnie, że najwięcej poszkodowanych jest nadal w:

– sektorze związanym z górnictwem ( B- 09; B- 05; B- 06; B-07; B- 08 ),

– leśnictwie ( A- 02 ),

– produkcji  metali ( C- 24 ).

Ciekawostką jest spadek kategorii ryzyka w budownictwie ( F-41; F-42),  który nie spowodował jednak obniżenia składki. To samo dotyczy produkcji napojów, wyrobów tytoniowych, substancji farmaceutycznych, mebli oraz działalności wspomagającej transport.

Poniższe zestawienie zawarte w tabelach ukazuje skale zmian w kategorii ryzyka oraz wysokości składki wypadkowej. Tabele nie zawierają grup działalności gospodarczej, których nie dotknęły zmiany wprowadzone na podstawie art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r.

Tabela 1. Wzrosły składki i zmianie uległy kategorie ryzyka.

Grupy działalności	Kod PKD*	Kategorie ryzyka		Stopy procentowe składki (%)
		poprzednia	nowa	poprzednia	nowa
Rybactwo	A-      03	4	5	1,20	1,47
Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie	B – 09	12	12	3,06	3,33
Produkcja napojów	C -11	4	5	1,20	1,47
Produkcja wyrobów tytoniowych	C – 12	4	5	1,20	1,47
Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych	C – 21	4	3	0,93	1,20
Produkcja metali	C-24	8	9	2,26	2,53
Produkcja mebli	C-51	5	6	1,47	1,73
Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami	E-39	6	5	1,47	1,73
Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków	F-41	5	4	1,20	1,47
Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej	F-42	6	5	1,47	1,73
Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport	H- 52	5	4	1,20	1,47

 

Tabela 2. Zmalały składki i zmianie uległy kategorie ryzyka.

Grupy działalności	Kod PKD*	Kategorie ryzyka		Stopy procentowe składki (%)
		poprzednia	nowa	poprzednia	nowa
Leśnictwo i pozyskiwanie drewna	A – 02	10	9	2,80	2,53
Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu)	B – 05	12	11	3,33	3,06
Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego	B- 06	10	9	2,80	2,53
Górnictwo rud metali	B – 07	11	10	2,00	1,73
Pozostałe górnictwo i wydobywanie	B – 08	7	6	2,00	1,73
Produkcja wyrobów tekstylnych	C – 13	5	6	1,73	1,47
Produkcja odzieży	C – 14	3	2	0,93	0,67
Produkcja papieru i wyrobów z drewna	C-15	6	5	1,73	1,47
Transport wodny	H-50	8	5	2,26	1,47
Transport lotniczy	H-51	2	3	0,93	0,67
Wynajem i dzierżawa	N-77	4	3	1,20	0,93
Działalność detektywistyczna i ochroniarska	N-81	4	3	1,20	0,93

Przyglądając się zmianom wysokości składek procentowych na ubezpieczenie wypadkowe, warto zwrócić uwagę na to, że nie zawsze obniżenie kategorii ryzyka skutkowało zmniejszeniem składki na ubezpieczenie, a podwyższenie kategorii ryzyka na podwyższeniem tej składki.

W dniu 18 marca 18.3.2021 R. Trybunał Europejski wydał wyrok w sprawie  odliczania podatku VAT. Wyrok Trybunału (dziewiąta izba):

Artykuły 167 i 178 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r., należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych, zgodnie z którymi wykonanie prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) związanego z nabyciem wewnątrzwspólnotowym w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym VAT jest należny, jest uzależnione od wykazania należnego VAT w deklaracji podatkowej, złożonej w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Wyrok został wydany na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu, a z jego treścią można zapoznać się na stronie: https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=239002&pageIndex=0&doclang=pl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=1743586

ZUS przyjął we wrześniu 2020 roku 14 programów transformacji systemu zabezpieczenia społecznego na lata 2021-2023+, i obecnie rozpoczyna spotkania konsultacyjne z nimi związane. W ramach rozwijania i wspierania strategii rozwoju e-państwa przewidywane jest m.in. zakładanie kont płatników i ubezpieczonych przez ZUS, ustalanie przez ZUS obowiązku ubezpieczeniowego, schematu podlegania ubezpieczeniom, prawa do ulg w opłacaniu składek, ustalanie przez ZUS podstawy wymiaru i wysokości należnych składek (na podstawie informacji o przychodach od płatnika).

Automatyzacja wypłaty zasiłków ma polegać m.in. na wypłatach bez wniosków, na podstawie e-ZLA lub informacji pozyskanych przez ZUS o udzielonym urlopie. Ponadto planowane jest uproszczenie zasad ustalania prawa do zasiłków, przejęcie wypłaty wszystkich zasiłków przez ZUS oraz wyeliminowanie składania dodatkowych zaświadczeń do wniosków.

Całość informacji można znaleźć na stronie https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/rozpoczynamy-cykl-spotkan-konsultacyjnych-z-przedsiebiorcami/3911427

Dzisiaj mija termin składania wniosku o zwolnienie z opłacania składek za lipiec, sierpień i wrzesień 2020 roku. Skorzystać ze zwolnienia mogą płatnicy zgłoszeni w ZUS jako płatnik składek przed 30 czerwca 2020 r., oraz spełniający poniższe warunkui dotyczące wysokości przychodu z przeważającej działalności:

• oznaczonej kodem PKD: 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.14.Z, 71.11.Z, 90.03.Z, 90.04.Z
• świadczący usługi oznaczone kodem PKD: 85.51.Z, 85.52.Z, 85.59, 85.60.Z na rzecz muzeów
• prowadzący muzeum

Pełne informacje wraz z instrukcjami składania wniosków znajdują się na stronie: https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/15-marca-mija-termin-na-zlozenie-wniosku-o-zwolnienie-z-oplacania-skladek-za-lipiec-sierpien-i-wrzesien-2020-r_/3911841

W dniu 15 marca 2021 na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 12.03.2021 roku został również przedłużony okres korzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego w związku  z COVID-19. Zasady przyznawania dodatkowego zasiłku nie uległy zmianie, a przedłużenie obowiązuje do 28 marca 2021 roku.

Bardzo często pojawiają się pytania, czy w aktach pracowniczych  można przechowywać kserokopie dokumentów potwierdzających kwalifikacje pracownika, np. prawo jazdy w przypadku kierowcy, uprawnienia na wózek widłowy, spawalnicze czy też, w przypadku prawników, zaświadczenie o wpisie na listę radców prawnych.

Stanowisko UODO z 30 grudnia 2020 r. nie jest w tej sprawie jednoznaczne. Co prawda pracodawca może ubiegać się na podstawie zapisów art. 221 § 1 pkt 5 oraz § 4 Kodeksu pracy o okazanie przez osobę ubiegającą się o zatrudnienie lub pracownika dokumentów potwierdzających posiadanie określonych uprawnień, jednak co do ich przechowywania w aktach osobowych urząd odsyła do analizy przepisów o dokumentacji pracowniczej oraz przepisów szczególnych dotyczących danej kwestii.

Przepisy szczególne również nie odpowiadają wyraźnie czy pracodawca może posiadać kopię dokumentu potwierdzającego uprawnienia pracownika; wskazują raczej na sam obowiązek posiadania uprawnienia, więc ostatecznie to do pracodawcy należy rozstrzygnięcie, czy wystarczające będzie okazanie dokumentów do wglądu oraz złożenie przez pracownika do akt oświadczenia o posiadanych kwalifikacjach.

Najnowsze rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 3 marca 2021 roku zmieniło wzór deklaracji rocznej o zaliczkach na podatek dochodowy PIT-4R oraz wzór deklaracji rocznej o zryczałtowanym podatku dochodowym PIT-8R.

W nowym formularzu PIT– 4R zmianie uległa część D.2., w której płatnik zaznacza informację o przesunięciu terminu przekazania zaliczki na podatek. Zmiana ta pozwoli na zaznaczenie każdego miesiąca, w którym płatnik korzystał z przesunięcia terminu płatności zaliczki na podatek.

Podobna zmiana w pojawiła się w części D formularza deklaracji rocznej o zryczałtowanym podatku dochodowym PIT–8AR, dzięki czemu płatnik będzie miał możliwość zaznaczenia kwadratu, dotyczącego każdego miesiąca, w którym skorzystał z przesunięcia terminu płatności zryczałtowanego podatku dochodowego.

Z rozporządzeniem można zapoznać się pod adresem: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2021/420/D2021000042001.pdf

Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw w imieniu organizacji przedsiębiorców wystąpiło o wyjaśnienia do Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii co do statusu pracowników młodocianych, którzy na podstawie art. 15f ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 zostali zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy.

Resort potwierdził, że w okresie czasowego ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania szkół młodociani są ustawowo zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy, bez zachowania prawa do wynagrodzenia. W tej sytuacji nieobecność w pracy jest nieobecnością usprawiedliwioną. Gdy pracodawca zdecyduje się wypłacić młodocianemu pracownikowi wynagrodzenie, to jeżeli miał zawartą z Funduszem Pracy umowę o refundacji, to ją otrzyma.

Drugim pytaniem organizacji przedsiębiorców było, w jaki sposób udzielać urlopu pracownikom młodocianym?

Tu ministerstwo przypomniało, że  młodociany pracownik uzyskuje prawo do 12 dniu urlopu  z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy, a po roku pracy ma prawo do 26 dni roboczych urlopu. W związku z rozpoczęciem od  4 stycznia br. zimowych ferii młodocianemu pracownikowi uczęszczającemu do szkoły należało udzielić urlopu wypoczynkowego. Jeśli młodociany pracownik nie ma jeszcze prawa do urlopu, to pracownik powinien udzielić mu urlopu zaliczkowego w czasie ferii szkolnych, lub – na wniosek młodocianego – udzielić urlopu bezpłatnego w okresie ferii szkolnych.

Powyższe regulacje dotyczą młodocianych pracowników będących uczniami. Jeżeli młodociany pracownik uczniem nie jest, to obowiązują go ogólne zasady korzystania  z urlopów wypoczynkowych (zgodnie z planem urlopów czy w terminie uzgodnionym z pracodawcą).

Pełna informacja znajduje się na stronie:https://rzecznikmsp.gov.pl/21-03-pracownicy-mlodociani/

By ustalić, czy mamy do czynienia z odrębnym administratorem należy dokonać analizy podstaw prawnych funkcjonowania określonego podmiotu ale także zanalizować konkretne okoliczności i ustalić:

• w jakich celach komisja antymobbingowa działająca u pracodawcy przetwarza dane osobowe?
• kto określa cele i sposoby przetwarzania danych?

Według UODO komisja antymobbingowa samodzielnie nie ustala celów i sposobów przetwarzania danych osobowych, więc nie spełnia kryteriów wymaganych dla kwalifikacji jej jako odrębnego administratora. Komisja jedynie działa w imieniu pracodawcy, jest niejako organem pomocniczym, powołanym przez pracodawcę w celu realizacji jego zadań w ramach przeciwdziałania negatywnym zjawiskom w stosunkach pracy.

Całość stanowiska UODO można znaleźć pod adresem: https://uodo.gov.pl/pl/225/1938

ZUS w ramach wsparcia  dla podmiotów, które mają problemy z opłacaniem składek oferuje umorzenie należności, jednak tylko w konkretnych sytuacjach i po spełnieniu przesłanek wynikających z przepisów prawa. O umorzenie może występować:

• płatnik składek oraz były płatnik składek (np. przedsiębiorca),
• osoba, na którą przeniesiono odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek (np. spadkobierca, wspólnik lub następca prawny),
• małżonek, który odpowiada z majątku wspólnego za zadłużenie współmałżonka,
• pełnomocnik dłużnika.

Wnioski o umorzenie należności można składać w placówkach ZUS lub w formie elektronicznej za pośrednictwem PUE ZUS.  Sprawa trafia do doradcy ds. ulg i umorzeń, a następnie do rozpatrzenia przez Centrum Umorzeń. Umorzenie może mieć miejsce gdy ZUS:

• stwierdzi całkowitą nieściągalność należności, lub
• uzna, że wnioskodawca jest w trudnej sytuacji finansowej i rodzinnej.

Szczegółowe wytyczne można znaleźć w dokumencie pod adresem: https://www.zus.pl/documents/10182/2422424/Centra+umorze%C5%84_podsumowanie_projektu_luty2021_raport.pdf/1b864a85-b315-705d-da51-9fe077a373b0

1 marca 2021 r. Ministerstwa Zdrowia przekazało nam stanowisko odnośnie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. poz. 2234) w kontekście aktualizacji oceny ryzyka zawodowego. Resort poinformował, że w każdej sytuacji zagrożenia zawodowego, a zwłaszcza w sytuacji zagrożenia koronawirusem, każdy pracodawca powinien dokonać aktualizacji oceny ryzyka zawodowego uwzględniając sytuację panującą w kierowanym przez niego zakładzie pracy. Jednocześnie zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320, z późn zm.) pracodawca powinien podjąć działania chroniące pracowników przed kontaktem m.in. z wirusem SARS-CoV-2, bo jego obowiązkiem jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenie systematycznych szkoleń pracowników w zakresie BHP.

Zakłady pracy, w których pracownicy są zawodowo narażeni na wirusa SARS-CoV-2 mają , 30-dniowy termin na aktualizację oceny ryzyka zawodowego, bez względu na to, czy wcześniej wykazywano narażenie na szkodliwe czynniki biologiczne czy też nie.

Całość odpowiedzi Ministerstwa:

DZP odp. 01.03