Kategoria: Aktualności

Ustawa o PIP: Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło 22 października br. nową wersję projektu ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw (nr z wykazu RCL 283), będącą efektem konsultacji społecznych.

W nowej, zaostrzonej wersji projektu znalazły się istotne z punktu widzenia pracodawców zmiany, między innymi:

• przepis zakazujący pracodawcy wypowiedzenia lub rozwiązania umowy bez wypowiedzenia pracownika, którego umowę cywilnoprawną inspektor przekształci w umowę o pracę. Pracodawca będzie zmuszony utrzymać zatrudnienie pracownika nawet w sytuacji, gdy nie zgadza się z decyzją inspektora i planuje odwołanie od niej,
• decyzja inspektora o przekształceniu umowy cywilnoprawnej w etat ma być natychmiast wykonalna, a pracodawca będzie zobowiązany od dnia doręczenia decyzji do zgłoszenia pracownika do ZUS, naliczania i wypłacania wynagrodzenia zgodnie z Kodeksem pracy, odprowadzania składek i zaliczek na podatek, a także prowadzenia akt osobowych i ewidencji czasu pracy,
• pracodawca będzie musiał odprowadzić wszystkie podatki i składki ZUS sprzed dnia doręczenia decyzji, jeśli przegra sprawę w sądzie.

W nowej wersji ustawa o PIP wprowadza rozróżnienie między skutkami decyzji na przyszłość i wstecz – obowiązki pracodawcy powstają od razu po doręczeniu decyzji, jednak skutki dotyczące okresów sprzed doręczenia decyzji – czyli obowiązki podatkowe i składkowe są wstrzymane do momentu upływu terminu na wniesienie odwołania. Jeżeli pracodawca zdecyduje się na złożenie odwołania od decyzji to nie będzie musiał płacić zaległych składek ZUS, podatków czy składek na fundusze dopóki sąd nie rozstrzygnie sprawy.

Projekt ustawy zakłada też, że właściwość miejscowa sądu będzie uzależniona od miejsca świadczenia pracy, a nie od siedziby okręgowego inspektora pracy, który wydał decyzję o przekształceniu umowy jak było we wcześniejszej wersji projektu ustawy o PIP. Wydłużony został również termin na wniesienie odwołania od decyzji okręgowego inspektora pracy – z 7 do 14 dni.

Planowany termin wejścia w życie przepisów to 1 stycznia 2026 roku.

W bieżącym tygodniu w Dzienniku Ustaw zostały opublikowane następujące ustawy:

Ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, której celem jest wdrożenie systemowego mechanizmu umożliwiającego dostęp do danych przedsiębiorcy posiadającego konto płatnika składek w ZUS przez określone podmioty dokonujące weryfikacji jego sytuacji gospodarczej i finansowej. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw w dniu 20.10.2025 r. (Dz.U. z 2025 r, poz. 1413). Ustawa wchodzi w życie dopiero pierwszego dnia miesiąca po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. 

Kolejna nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych również została opublikowana w Dzienniku Ustaw w dniu 20.10.2025 r. (Dz.U. z 2025 r, poz. 1409). Jej skutkiem będzie uchylenie art. 36 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, co oznacza likwidację obowiązku przechowywania przez płatników składek zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych w formie pisemnej, opatrzonych podpisem osoby zgłaszanej. Ustawa wchodzi w życie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

W dniu 21.10.2025 r. w Dzienniku Ustaw została opublikowana Ustawa z 26.09.2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r., poz. 1423), która wprowadza możliwość zaliczania do pracowniczego stażu pracy (ogólnego oraz zakładowego) zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych Ustawa wchodzi w życie z dniem 1.1.2026 r. w odniesieniu do jednostek finansów publicznych, a w stosunku do pozostałych pracodawców przepisy ustawy stosuje się od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia, czyli od 1.5.2026 r. Pracownicy będą mieli 24 miesiące na doniesienie aktualnemu pracodawcy dokumentów potwierdzających zatrudnienie (czyli do 30.4.2028 r.). Doniesienie do działów kadr dowodów dokumentujących zatrudnienie na innej podstawie niż stosunek pracy po tym terminie oznacza, że pracodawca nie będzie musiał już wliczyć tych okresów do okresu zatrudnienia pracownika. Będą one mogły zostać ujęte do stażu pracy dopiero u następnych pracodawców.

Ustawa z dnia 15 października 2025 r. o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych została w dniu 15 października br. przekazana do Senatu.

Do ostatecznej wersji ustawy Sejm wprowadził w dniu 15 października poprawki zgłoszone przez posłów Lewicy i Razem, natomiast odrzucono poprawki zaproponowane przez PiS, które chciało wykreślić zapis mówiący o tym, że zakładowego układu zbiorowego pracy nie zawiera się dla członków korpusu służby cywilnej oraz ustalenia, aby u pracodawcy zatrudniającego przynajmniej 50 pracowników, gdzie działa co najmniej jedna organizacja związkowa, można było raz na dwa lata przeprowadzić rokowania w celu zawarcia układu zbiorowego.

Poprawki wniesione do ustawy to:

• dodanie do katalogu uprawnionych do rokowań nad zawarciem zakładowego układu zbiorowego pracy – oprócz pracodawcy oraz zakładowych organizacji związkowych – także międzyzakładowych organizacji związkowych,
• doprecyzowanie procesu rozpoznawania spraw sądowych w sprawie zgodności układu zbiorowego pracy.

Pozostałe trzy zmiany dokonane przez Sejm w ustawie mają charakter redakcyjny i doprecyzowujący.

Ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych wchodzi w życie po 14 dniach po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

W dniu 17 października br. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o cudzoziemcach, która zmienia sposób w jaki może być składany wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały oraz zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego. Zgodnie z nowymi regulacjami wnioski mają być składane wyłącznie elektronicznie, poprzez system MOS (Moduł Obsługi Spraw). By złożyć online wniosek o zezwolenie na pobyt cudzoziemiec będzie musiał założyć konto w MOS.

Obecnie obowiązujące przepisy dopuszczają złożenie powyższych wniosków wyłącznie w formie papierowej, na urzędowym formularzu, i jest do tego konieczne jego osobiste stawiennictwo w siedzibie urzędu wojewódzkiego.

Po zmianie w przepisach cudzoziemcy będą mogli składać wnioski wraz obowiązkowymi załącznikami poprzez MOS, który będzie ściśle powiązany z krajowym zbiorem rejestrów, ewidencją i wykazem w sprawach cudzoziemców, który prowadzi w systemie teleinformatycznym Szef Urzędu na mocy art. 449 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach. Załączniki będą wymagały podpisania ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym lub podpisem zaufanym osoby składającej wniosek. Podpisanie wniosków będzie możliwe również online z wykorzystaniem profilu zaufanego przez platformę login.gov.pl.

Potwierdzenie informacji zawartych w składanym przez MOS wniosku będzie możliwe przy osobistej wizycie w urzędzie wojewódzkim, w trakcie której będą także pobierane odciski linii papilarnych oraz wzór podpisu.

Projekt ustawy został skierowany do Senatu.

W dniu 21 października br. pojawił się na stronie Rządowego Procesu Legislacyjnego Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy (nr z wykazu 1275). Projekt określa nowy wzór formularza wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy, a także wzory niezbędnych załączników do wniosku.

Projekt rozporządzenia został skierowany do konsultacji. Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy, która dostosowuje polskie przepisy do rozporządzenia eIDAS 2.0, wprowadzającego nowe europejskie ramy dla identyfikacji elektronicznej i usług zaufania. Projekt jest kolejnym krokiem w kierunku budowy Europejskiego Portfela Tożsamości Cyfrowej (EUDI Wallet), jego zadaniem jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1183 z 11 kwietnia 2024 roku, które zmienia rozporządzenie eIDAS i ustanawia europejskie ramy tożsamości cyfrowej.

Rozporządzenie eIDAS zostało stworzone w 2014 roku i miało za zadanie umożliwienie obywatelom i firmom bezpieczne potwierdzanie tożsamości i podpisywanie dokumentów elektronicznych w całej Unii. Dzięki niemu np. podpis elektroniczny wydany w Polsce jest ważny w innych krajach Unii Europejskiej. Jednak zmiany zachodzące w przestrzeni cyfrowej wymusiły powstanie rozporządzenia eIDAS 2.0, który rozszerza istniejące przepisy.

Główną zmianą, którą wprowadza rozporządzenie 2024/1183 jest ustanowienie europejskiego portfela tożsamości cyfrowej, jaki każde państwo członkowskie będzie musiało zapewnić wszystkim osobom fizycznym i prawnym. Dzięki portfelowi będzie możliwe potwierdzanie tożsamości i korzystanie bez barier i ograniczeń z usług publicznych i prywatnych w całej Unii Europejskiej. Aby europejski portfel mógł sprawnie funkcjonować i zapewnił łatwy dostęp do publicznych i prywatnych usług online w całej UE konieczne jest również zapewnienie dodatkowych rozwiązań, usług, systemów i rejestrów.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw ( numer UC122) zakłada m.in.:

• wdrożenie Europejskiego Portfela Tożsamości Cyfrowej, z którego będą mogły korzystać osoby fizyczne i prawne,
• możliwość korzystania z bezpłatnego kwalifikowanego podpisu elektronicznego przez osoby fizyczne korzystające z europejskiego portfela (korzystanie z podpisu możliwe tylko do celów nieprofesjonalnych),
• zdefiniowanie zakresu czynności profesjonalnych i nieprofesjonalnych,
• integracja z aplikacją mObywatel, tak by umożliwić korzystanie za jej pośrednictwem z e-portfela tożsamości cyfrowej w kontaktach z administracją i podmiotami prywatnymi,
• rozszerzenie kompetencji ministra właściwego do spraw informatyzacji, który będzie odpowiadał za wdrożenie i nadzór nad systemem,
• wzmocnienie nadzoru nad dostawcami usług zaufania – podmiotami odpowiedzialnymi za wydawanie certyfikatów, podpisów i pieczęci elektronicznych.

Przyjęcie projektu przez Radę Ministrów zaplanowano na II kwartał 2026 roku.

W dniu 15 października 2025 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 1522). Ustawa ma za zadanie zmniejszyć obciążenia administracyjne po stronie przedsiębiorców, co realizuje poprzez likwidację obowiązku przechowywania przez przedsiębiorców dokumentów zgłoszeniowych wysłanych elektronicznie do ZUS. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami na płatniku składek, dokonującym zgłoszenia do ZUS drogą elektroniczną, ciąży obowiązek przechowywania przez okres 5 lat papierowego duplikatu zgłoszenia.

Przepisy ustawy wchodzą w w życie po upływnie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

W tym samym dniu, 15 października br. Prezydent podpisał również ustawę dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 1431) , która umożliwia dostęp do danych przedsiębiorcy posiadającego konto płatnika składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych przez określone podmioty dokonujące weryfikacji jego sytuacji gospodarczej i finansowej. Oprócz banków, instytucji finansowych czy kredytowych dostęp do danych o płatniku (za jego zgodą i z uwzględnieniem przepisów RODO) otrzymają również osoby prawne, jednostki organizacyjne i osoby fizyczne będące przedsiębiorcami. Dane, które będą widoczne dla podmiotów trzecich na koncie płatnika składek to:

• numer NIP lub numer identyfikacyjny REGON, a jeżeli nie nadano tych numerów lub
  jednego z nich – numer PESEL lub seria i numer dowodu osobistego albo paszportu,
• nazwa skrócona lub imię i nazwisko,
• okres rozliczeniowy,
• stan rozliczeń należnych składek, do których poboru uprawniony jest Zakład.

Wgląd w powyższe dane ma w założeniu umożliwić ocenę wiarygodności kontrahenta czy partnera handlowego.

Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw została podpisana w dniu 15 października br. przez Prezydenta. Obecnie ustawa o stażach czeka na opublikowanie w Dzienniku Ustaw.

Na mocy obecnie obowiązujących przepisów do stażu pracy można było zaliczyć wyłącznie okresy wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę, natomiast po zmianach w Kodeksie pracy do okresu zatrudnienia będzie można wliczyć m.in.:

• okresy wykonywania umów-zleceń,
• okres wykonywania umów o świadczenie usług,
• okres wykonywania umów agencyjnych,
• okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej,
• okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
• czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
• czas pracy jako osoba współpracująca,
• okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
• udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą (innej niż zatrudnienie).

Ustawa o stażach dopuszcza też możliwość wliczenia do stażu pracy okresów sprzed wejścia jej w życie, ale konieczne będzie prawidłowe udokumentowanie takich okresów. W celu zaliczenia okresów do stażu pracy konieczne będą zaświadczenia potwierdzające z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a w przypadku okresów zatrudnienia, których nie zgłasza się do ZUS czy okresów innej pracy za granicą, potwierdza się je odpowiednimi dokumentami. Pracownicy będą mieli na to 2 lata od wejścia w życie ustawy.

Zmiany mają wejść w życie w dwóch terminach, w zależności od sektora do którego przynależy pracodawca:

• 1 stycznia 2026 r. dla pracodawców sektora publicznego,
• pierwszego dnia miesiąca po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy – dla pracodawców sektora prywatnego.

We wtorek, 14 października br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk UD114). Projekt został przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Zaproponowane w projekcie przepisy mają na celu wdrożenie rozwiązań zapewniających sprawną realizację ustawowych zadań ZUS związanych z wydawaniem orzeczeń i kontrolą zaświadczeń lekarskich. Jedną ze zmian jest umożliwienie zatrudniania jako lekarzy orzeczników poza lekarzami specjalistami również lekarzy nieposiadających tytułu specjalisty. Projekt dopuszcza możliwość zatrudnienia do wydawania orzeczeń w pierwszej instancji lekarzy w trakcie szkolenia specjalizacyjnego w określonej dziedzinie medycyny oraz lekarzy wykonujących czynnie zawód co najmniej pięć lat. 

Prawo do zasiłku chorobowego i nowe ograniczenia

Oprócz kwestii regulujących wydawanie orzeczeń ustawa ma wprowadzić między innymi nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich. Prawo do zasiłku chorobowego będą mogły stracić osoby, które:

• wykonują pracę zarobkowa podczas zwolnienia (z wyjątkiem drobnych czynności, jak np. zakupy),
• podejmują działania przedłużające chorobę, na przykład forsowny wyjazd podczas rekonwalescencji.

Nowością w przepisach jest umożliwienie korzystanie ze zwolnienia w jednym miejscu pracy, a pracowanie w drugim, o ile charakter pracy na to pozwala. Jeżeli praca zarobkowa może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy, na żądanie ubezpieczonego lekarz może nie wystawić zwolnienia od pracy z tego tytułu.

Kontrola zwolnień i zasiłków przez ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych miałby też otrzymać uprawnienia do przeprowadzania kontroli osób po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem.

Nowe przepisy mają również doprecyzować kontrolę zasadności pobierania zasiłku opiekuńczego. W przypadku zasiłku opiekuńczego ZUS będzie mógł sprawdzać, czy poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę (chyba że dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat).

Planowana data wejścia w życie przepisów to 1 stycznia 2026 roku.

Planowane zmiany dla rodziców dzieci z chorobami onkologicznymi

Z zapowiedzi Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika także, że resort planuje zająć się tematem zwolnień dla rodziców, których dzieci walczą z nowotworami. Obowiązujące obecnie przepisy przewidują dla rodzica dziecka do 14. roku życia 60 dni zwolnienia od pracy, co w przypadku dzieci z chorobami onkologicznymi jest w wielu przypadkach niewystarczające. Ministerstwo zapowiedziało podjęcie prac nad przepisami, które wydłużyłyby okres zwolnienia.

Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe: W pierwszej połowie 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał dwa wyroki (w sprawach C-277/24 i C-278/24), w których zakwestionował obowiązującą w Polsce praktykę przenoszenia odpowiedzialności podatkowej ze spółki na członków jej zarządu. Zgodnie z art. 116 par. 1 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, prostej spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna.

Prawo do obrony członka zarządu według TSUE

Jak podkreślił w wyrokach TSUE członkowie zarządu muszą mieć realne możliwości obrony – zarówno co do istoty zobowiązania, jak i przesłanek przeniesienia odpowiedzialności. Trybunał orzekł, że członek zarządu, którego majątek osobisty może zostać obciążony powinien mieć prawo dostępu do dokumentów źródłowych oraz musi mieć możliwość przedstawienia kontrargumentów i obrony swoich interesów, co w Polsce jest mocno utrudnione, gdyż osoba taka ma możliwość obrony ograniczoną do kilku formalnych przesłanek, takich jak np. złożenie wniosku o upadłość. Dodatkowo TSUE wskazał, że powinna zostać uwzględniona indywidualna sytuacja danego członka zarządu oraz zapewniona rzeczywista możliwość realizowania prawa do obrony.

Interpretacja Ministra Finansów i Gospodarki

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w wydanej 29 sierpnia 2025 roku interpretacji ogólnej nr DTS2.8012.5.2025 Ministra Finansów i Gospodarki. Ministerstwo potwierdziło, że członek zarządu powinien mieć zapewnioną możliwość obrony swoich praw w toku postępowania prowadzonego z udziałem organu podatkowego.

Członek zarządu musi mieć możliwość obrony poprzez zgłoszenie zarzutów  do ustaleń organu fiskalnego oraz możliwość dostępu do aktu oskarżenia, a także prawo do kwestionowania ustaleń poczynionych w trakcie czynności sprawdzających przez organy podatkowe. Interpretacja wzmacnia prawo do wykazania braku winy za niezłożenie wniosku o upadłość w ustawowym terminie przez członka zarządu, co ogranicza odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki oraz daje mu szansę na skuteczną obronę swoich praw w sporze z organami podatkowymi.

Nowa ustawa o płacy minimalnej której celem jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 właśnie doczekała się nowej wersji (druk UC62). Termin implementacji przepisów europejskich minął 15 listopada 2024 r., ale prace nad polskim projektem są nadal otwarte ze względu na dużą ilość uwag zgłoszonych przez ministerstwa.

Nowa wersja ustawy o płacy minimalnej – przesunięcie terminów wyłączania składników

W pierwotnej wersji projektu ustawy założono procedurę stopniowego wyłączania niektórych składowych z minimalnego wynagrodzenia w następujących terminach:

•  od 1 stycznia 2026 r. wyłączenie dodatku funkcyjnego;
•  od 1 stycznia 2027 r. innych dodatków tzn. innych niż dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej, dodatek za staż pracy, dodatek za szczególne warunki pracy, dodatek funkcyjny; chodzi więc m.in. o takie dodatki jak za okresowe zwiększenie zadań, za wykonywanie dodatkowych zadań czy posiadanie dodatkowych umiejętności;
•  od 1 stycznia 2028 r. premii i nagród.

Nowa ustawa o płacy minimalnej w kolejnej wersji zaprezentowanej przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej zakłada przesunięcie wyłączania składowych wynagrodzenia o rok, od 1 stycznia 2027 r., co jest odpowiedzią między innymi na uwagi Ministerstwa Sprawiedliwości, które wskazywało na konieczność zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych na kolejne lata.