Kategoria: Aktualności

Zmiany w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1342,) wynikają z art. 125 ustawy z 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027. Ustawa ta została ogłoszona 20 maja 2022 roku w Dzienniku Ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1079). Zmiany polegają m.in. na określeniu zasad zwrotu należnych wpłat do PPK, ujednoliceniu terminów dokonywania wpłat do PPK, uzupełnieniu katalogu podmiotów zatrudniających czy skróceniu okresu zatrudnienia potrzebnego do zawarcia w imieniu osoby zatrudnionej umowy o prowadzenie PPK.

Dodano też definicję numeru identyfikacyjnego podmiotu zatrudniającego, jako NIP lub REGON, porządkując w ten sposób wątpliwości w kwestii wpisywania numerów podmiotów zatrudniających do Ewidencji PPK. Jeżeli pracodawca lub zleceniodawca nie ma numeru identyfikacyjnego, status podmiotu zatrudniającego będzie mieć płatnik składek na ubezpieczenia społeczne. Dzięki temu osoby zatrudnione u pracodawców lub zleceniodawców, za których obowiązki związane z wypłatą wynagrodzenia oraz wynikające z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wykonuje inny podmiot, będą miały możliwość przystąpienia do PPK.

Już po 14 dniach zatrudnienia pracownika pracodawca będzie mógł zapisać go do pracowniczego planu kapitałowego. Termin zgłoszenia upływa 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upływają 3 miesiące (90 dni) zatrudnienia. Obecnie podmiot zatrudniający może zawrzeć umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej dopiero po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia.

Nowe przepisy umożliwiają także wycofanie nienależnych wpłat do PPK, wpłaty powitalnej lub dopłat rocznych, a jeżeli stwierdzone zostanie, że zostały dokonane bezpodstawnie, to powinny one zostać zwrócone na rzecz podmiotu, który je sfinansował. Obecnie w ustawie o PPK brakuje przepisów określających zasady postępowania w przypadku dokonania niezależnych wpłat.

Ujednolicenie terminów dokonywania wpłat, zarówno pierwszych jak i następnych powoduje, że podmioty zatrudniające mają możliwość dokonania pierwszych wpłat do PPK począwszy od dnia, w którym wpłaty te zostały naliczone i pobrane, nawet w tym samym miesiącu, w którym zawarto umowę o prowadzenie PPK. Dokonanie wpłaty następuje do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu obliczenia i pobrania wpłaty. Ujednolicono także terminy rozpoczęcia obowiązywania deklaracji dotyczących PPK, składanych przez uczestników PPK. Deklaracja dodatkowej wpłaty obowiązywać będzie od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została złożona, tak samo jak inne deklaracje wpłat składane przez uczestników PPK.

Nowe przepisy umożliwią Państwowej Inspekcji pracy kontrolowanie podmiotów zatrudniających w zakresie przestrzegania zakazu nakłaniania do rezygnacji z oszczędzania w PPK.

Z tekstem ustawy można zapoznać się pod adresem: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2022/1079

24 maja rządowy  projekt nowelizacji specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy został przyjęty przez Radę  Ministrów i tego samego dnia został skierowany do sejmu. Nowelizacja ma objąć przede wszystkim kwestie opieki nad dziećmi do lat pięciu, szkolenia z języka polskiego organizowane przez urzędy pracy i uproszczenia na dwa lata procedur związanych z zagospodarowaniem przez samorządy pustostanów.

Nowelizacja ustawy poprawi także regulacje pozwalające wyeliminować przypadki ubiegania się o świadczenia przez obywateli Ukrainy, którzy wyjechali z Polski. W tym celu Zakład Ubezpieczeń Społecznych może wzywać obywatela Ukrainy przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do osobistego stawiennictwa we wskazane w wezwaniu miejsce  w celu złożenia wyjaśnień niezbędnych do prawidłowego ustalenia
i realizacji świadczeń. Ustawa ma także zapewnić  odpowiedni standard ochrony obywateli Ukrainy, związany z wykonywaniem przez nich pracy w Polsce. Chodzi między innymi o umożliwienie inspektorom pracy prowadzenia skutecznych działań kontrolnych w tym zakresie.

Z projektem można zapoznać się na stronie: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=2290

Osoba, która opłaciła składki na dobrowolne ubezpieczenia po terminie za okres przed grudniem 2021 r., a chce zachować ciągłość ubezpieczeń, powinna złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wyrażenie zgody na opłacenie składek po obowiązującym terminie. Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami (chorobowym, rentownym i emerytalnym) na podstawie terminowej wpłaty składek, czyli wniosku dorozumianego, nie jest już możliwe po zmianie przepisów w grudniu 2021 roku. Jednocześnie zaś, zaczynając od składek należnych za grudzień 2021 roku, wpłata po terminie nie powoduje już ustania dobrowolnych ubezpieczeń, o ile ubezpieczenia te nie ustały w listopadzie 2021 roku. W przeciwnym wypadku trzeba złożyć nowe zgłoszenie, aby ponownie zostać objętym tymi ubezpieczeniami. Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami nastąpi wówczas od daty zgłoszenia.

Wniosek można złożyć do ZUS na formularzu US-9 do 30 czerwca 2022 roku. Wniosek można znaleźć na stronie: https://www.zus.pl/-/do-30-czerwca-2022-r.-mo%C5%BCna-z%C5%82o%C5%BCy%C4%87-wniosek-o-wyra%C5%BCenie-zgody-na-op%C5%82acenie-sk%C5%82adek-po-terminie?redirect=%2F

Sąd Najwyższy w wyroku z 27 maja 2021 r. (II USKP 46/21) orzekł, że pracownik delegowany musi być ubezpieczony, gdyż reguły koordynacji zabezpieczenia społecznego nie pozwalają na sytuację, w której zatrudniony nie podlega ubezpieczeniom społecznym w kraju wykonywania pracy ani w kraju, z którego jest delegowany do wykonywania pracy za granicą, a wcześniej został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych w kraju zamieszkiwania. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego zawiera reguły, dzięki którym osoby podejmujące pracę w kilku państwach członkowskich, unikają negatywnych następstw podlegania systemom zabezpieczenia społecznego różnych państw. Przepisy o koordynacji mają wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi państw członkowskich Unii Europejskiej.

SN wydał wyrok w sprawie przedsiębiorcy, który podał niewłaściwe dane we wnioskach o zaświadczenia A1, zawyżając w nich wysokość obrotu w Polsce, a także zawyżając liczbę pracowników w kraju względem tych, których wydelegowano do Niemiec. Zaświadczenia wydane dla pracowników delegowanych zostały unieważnione, stwierdzono także, że w zakresie zabezpieczenia społecznego  nie podlegali oni pod polskie, a niemieckie ustawodawstwo. Pracodawca odwołał się od decyzji ZUS, jednak sądy zarówno pierwszej jak i drugiej instancji nie podzieliły tego odwołania; przyjęły także, że aby pracownik mógł podlegać ubezpieczeniu w kraju zatrudnienia, a nie w kraju oddelegowania, obroty osiągane przez delegujące przedsiębiorstwo w państwie zatrudnienia w odpowiednim czasie powinny wynosić co najmniej 25%,  co nie miało miejsca w tym przypadku.

Więcej o zasadach koordynacji zabezpieczenia społecznego można przeczytać pod adresem: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=849&langId=pl

a z całością wyroku Sądu Najwyższego można zapoznać się na stronie: https://sip.lex.pl/#/jurisprudence/523275128/1?directHit=true&directHitQuery=II%20USKP%2046~2F21

Od 29 maja wchodzi w życie ostatnia część nowych rozwiązań dotycząca ewidencji czasu pracy kierowców, związana z wdrażaniem unijnego pakietu mobilności.

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 26 stycznia 2022 roku o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2022 r, poz. 209) wprowadzone zostaną następujące zmiany:

• ewidencja czasu pracy może być prowadzona w postaci papierowej lub elektronicznej (art.25 ust. 5 ustawy)
• ewidencja będzie przechowywana przez okres 10 lat po zakończeniu okresu nią objętego (art.25 ust. 6), zamiast jak do tej pory przez 3 lata
• ewidencja będzie obligatoryjnie obejmowała następujące dane (art.25 ust. 2):
  • liczbę przepracowanych godzin, godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy w poszczególnych dniach
  • godziny przepracowane w porze nocnej
  • godziny nadliczbowe
  • dni wolne od pracy i informację o tytule ich udzielenia
  • rodzaj i wymiar zwolnień od pracy
  • rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy
  • wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy

Co do przedłużenia okresu przechowywania ewidencji do 10 lat to niefortunny termin wejścia w życie zmiany – 29 maja, a nie koniec miesiąca – może rodzić zamieszanie. Zmiany wchodzą w trakcie miesiąca, ale częściowo go obejmują, więc należy przyjąć, że ewidencja za kwiecień powinna być przechowywana 3 lata, zgodnie ze starymi przepisami, a majowa – już 10 lat. Natomiast ewidencje kierowców zwolnionych z pracy w maju w 2022 roku należałoby podzielić w tej sytuacji na dwie części – kierowców zwolnionych w okresie 1-28 maja (i ich ewidencję przechowywać 3 lata) i tych zwolnionych w terminie 29-31 maja (i tu ewidencję przechowywać przez 10 lat).

Szersze omówienie zmian wraz z komentarzem i przykładami można znaleźć w Dzienniku Gazeta Prawna z dnia 26.05.2022, dodatek Kadry i Płace.

Z tekstem ustawy można zapoznać się pod adresem: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2022/209

Państwa członkowskie Unii Europejskiej zostały zobowiązane do przedłożenia Komisji Europejskiej z końcem kwietnia 2022 r. planu zmian w obszarze gospodarczym i społecznym. Polski Krajowy Program Reform 2022/2023 przewiduje, że umowy zlecenia zostaną w pełni oskładkowane w pierwszym kwartale 2024 roku. Pełne oskładkowanie umów zleceń ma uporządkować system ubezpieczeń społecznych, uszczelnić zasady podlegania ubezpieczeniom, a także zwiększyć ochronę ubezpieczeniową i podwyższyć przyszłe świadczenia, zarówno krótko jak i długoterminowe. Umowy zlecenia miały być oskładkowane w pełni już od 1 stycznia 2022 roku, ale ustawodawcy przesuwali ten pomysł kilkukrotnie. Zgodnie z najnowszą wersją KPR pełne oskładkowanie umów zleceń jest pewne i wejdzie w życie w I kwartale 2024 r.

Program zakłada również zwiększenie aktywności zawodowej, dostęp do opieki nad dziećmi, udoskonalanie elastycznych form organizacji pracy oraz pracy w obniżonym wymiarze czasu.

Całość programu można pobrać ze strony: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/krajowy-program-reform-20222023-przyjety-przez-rade-ministrow2

Obowiązek przekazania I raty odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń dotyczy pracodawców, którzy prowadzili go w 2022 roku. Muszą oni przekazać na konto Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych pierwszą ratę naliczonych odpisów, w terminie do 31 maja.

ZFŚS tworzony jest na podstawie corocznego odpisu podstawowego naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Pamiętać należy jednak, że przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku obrachunkowym dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach. Otrzymaną w tę sposób sumę dzieli się zawsze przez 12, nawet gdy pracodawca działał w okresie krótszym niż jeden rok kalendarzowy albo naliczał odpis na niepełny rok kalendarzowy.

Ponieważ ani przepisy ustawy o ZFŚS, ani przepisy wykonawcze do niej, nie poruszają kwestii jak ustalać przeciętną liczbę zatrudnionych w poszczególnych miesiącach, przyjęło się zastosowanie trzech metod statystycznych, z których pracodawca może wybrać tę najbardziej odpowiednią do stopnia zmienności zatrudnienia w zakładzie pracy:

• Stosowaną w firmach o stabilnym stanie zatrudnienia metodę uproszczoną, polegającą na podzieleniu na 2 sumy pracowników zatrudnionych wyłącznie w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca.
• Stosowaną w podmiotach o niewielkim ruchu kadrowym średnią chronologiczną, polegającą na sumowaniu połowy stanu dziennego w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca ze stanem zatrudnienia w 15 dniu miesiąca i podzieleniu wyniku na 2.
• Stosowaną w podmiotach o znacznej rotacji pracowników metodę średniej arytmetycznej, sumującą stan zatrudnionych we wszystkich dniach miesiąca, łącznie z dniami wolnymi, i podzieleniu tak uzyskanej sumy przez liczbę dni danego miesiąca.

Wysokość odpisu podstawowego wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego  na jednego zatrudnionego w normalnych warunkach, w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w jego drugim półroczu, jeżeli wynagrodzenie to było wyższe w tym okresie.  Każdy pracujący w szczególnych warunkach albo w szczególnym charakterze (w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych) podlega wyższemu odpisowi wynoszącemu 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Jeżeli pracownik zatrudniony był u pracodawcy przez okres krótszy niż 6 miesięcy, a jego niezdolność do pracy na skutek choroby trwa dłużej 3 miesiące, zgodnie z art. 53 § 1 pkt 1 lit. a Kodeksu pracy pracodawca może rozwiązać z nim umowę bez wypowiedzenia. Okres choroby musi być jednak nieprzerwany, a do okresu zatrudnienia wlicza się czas przypadający wyłącznie przed powstaniem niezdolności do pracy.

W stanowisku z 14 kwietnia 2022 roku Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej stwierdza, że do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, krótszego niż 6 miesięcy, od którego przepis art. 53 § 1 pkt 1 lit. a Kodeksu pracy uzależnia możliwość rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż 3 miesiące, nie dolicza się okresu tej niezdolności. Zakres czasowy ochrony jest zatem uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, który miał miejsce przed wystąpieniem niezdolności do pracy. Jak ocenia resort, treść wspomnianego wyżej przepisu wymaga stosownego okresu pracy „u danego” pracodawcy. Okres ten rozumieć należy jako zatrudnienie lub gotowość pracownika do świadczenia pracy, a nie korzystanie przez niego z zasiłku chorobowego, czy z wynagrodzenia chorobowego/przebywanie przez niego na zwolnieniu lekarskim. Wspomniany więc okres „krótszy niż 6 miesięcy” oznacza okres zatrudnienia przed powstaniem niezdolności do pracy, jak również okres zatrudnienia pomiędzy okresem niezdolności do pracy a kolejnym okresem niezdolności do pracy z powodu choroby pracownika.

Jeżeli przerwa pomiędzy pierwszą a drugą niezdolnością pracownika do pracy z powodu jego choroby wystąpi w dni dla pracownika wolne od pracy (np. w przypadku pracownika pracującego od poniedziałku do piątku przerwa ta przypadnie w weekend), to te dni należałoby wliczyć do 6-miesięcznego „stażu”.

Okres 3 miesięcy niezdolności do pracy z powodu choroby liczyć należy natomiast według ogólnej zasady prawa pracy, czyli zgodnie z regułą potocznego (naturalnego) liczenia terminów, co będzie także spójne ze sposobem obliczania wskazanego w tym samym przepisie okresu zatrudnienia krótszego niż 6 miesięcy.

Zgodnie z opublikowanym 11 maja 2022 projektem rozporządzenia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej dieta za dobę podróży służbowej w kraju podniesiona zostanie z 30 do 38 złotych. Pieniądze te przeznaczone są na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia. Wysokość diety pozostawała niezmienna od 2013 roku. Przy obliczeniu wysokości diety uwzględnione zostały średnioroczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w latach 2013-2021, a także przewidywana na 2022 rok inflacja. Przy nowej wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju 20% ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu środkami komunikacji miejscowej wyniesie 7,60 zł, a nie, jak obecnie – 6 zł.  Ryczałt za nocleg, stanowiący 150% diety wzrośnie do 57 zł. Obecnie jest to 45 zł.

Udokumentowane koszty noclegu podlegać będą pod zwrot następujący w wysokości stwierdzonej rachunkiem. Rachunek ten nie może przekraczać jednak kwoty wyższej niż dwudziestokrotność stawki diety, czyli 760 zł (obecnie 600 zł), za jedną dobę hotelową.

Pracodawcy spoza sfery budżetowej mają możliwość ustalenia warunków wypłacania pracownikom należności z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i poza jego granicami we własnym zakresie, w drodze postanowień układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania albo umowy o pracę.

Rozporządzenie wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia.

https://www.legislacja.gov.pl/projekt/12359601