ZUS w ostatniej chwili przedłużył do 5 czerwca 2023 r. termin składania wniosku o zwrot nadpłaty wynikającej z rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne (RZS-R). Pierwotny termin składania wniosków został wydłużony na skutek dużej liczby próśb od przedsiębiorców prowadzących działalność.

Wniosek o zwrot nadpłaty należy złożyć elektronicznie na PUE ZUS, a Zakład ma czas do 3 sierpnia 2023 r. na przekazanie nadpłaty na rachunek bankowy zapisany na koncie płatnika składek. Jednocześnie ZUS przypomina, że przedsiębiorcy powinni zweryfikować, czy wpisany na wniosku numer rachunku, na który ma być przekazany zwrot, jest poprawny. Jeżeli numer rachunku jest nieprawidłowy należy go wprowadzić ręcznie.

Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023r, poz. 852), opublikowana 5 maja 2023 r. w Dzienniku Ustaw, znosi automatyczne przedłużanie orzeczeń o niepełnosprawności, które było wprowadzone wraz z pandemią w ramach tzw. ustawy covidowej.

Zgodnie z art. 23 ww. ustawy orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,  którego okres ważności:

• upłynąłby do dnia 31 grudnia 2020 r. – zachowuje ważność do dnia 31 grudnia 2023 r.
• upłynąłby w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. – zachowuje ważność do dnia 31 marca 2024 r.,
• upłynąłby w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszego przepisu – zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 r.

Oznacza to, że orzeczenia ważne do 6 sierpnia 2023 r. wygasną dokładnie w tym dniu i nie będzie dłużej automatycznie przedłużane. Natomiast orzeczenie ważne dzień krócej, czyli do 5 sierpnia 2023 r. zachowuje ważność do 30 września 2024 r.

Ustawa o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw została podpisana 29 maja 2023 roku przez Prezydenta.

Wprowadza ona także zmiany w tzw. specustawie ukraińskiej. Zmiany dotyczą między innymi długości pobytu obywateli Ukrainy w Polsce. I tak pobyt w Polsce uregulowany specustawą zostaje przedłużony do 4 marca 2024 roku. Natomiast nawet do 31 sierpnia 2024 roku przedłużony będzie pobyt dzieci przedszkolnych, uczących się i innych osób, których pobyt związany jest z edukacją oraz ich rodziców lub opiekunów  – o ile osoby uczące się są niepełnoletnie.

Do 30 września 2024 r. przedłużony zostaje pobyt obywateli Ukrainy przystępujących do polskiego egzaminu maturalnego w terminie poprawkowym.

Przepisy ustawy związane z przedłużeniem pobytu mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

25 maja na stronach Rządowego Centrum Legislacji został zamieszczony projekt nowelizacji rozporządzenia z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. W nowym projekcie rozporządzenia zmianie uległ §3 ust 4, z którego wynikało, że rozporządzenie nie ma zastosowania do systemów przenośnych. Zgodnie z projektowanymi zapisami pracodawca będzie miał obowiązek zapewnić monitor albo podstawkę pod laptopa oraz klawiaturę i mysz, jeżeli praca przy laptopie świadczona jest przez co najmniej połowę czasu pracy.

Podstawka do laptopa ma umożliwić odpowiednie podniesienie monitora do góry, tak by znajdował się na wysokości oczu osoby na nim pracującej. Rozwiązanie takie ma na celu zapobieganie dolegliwościom określanym jako zespół widzenia komputerowego czyli np. zaczerwienienie, przemęczenie, bóle oczu, odczucie suchości, podrażnienia i pieczenia oraz objawy związane z jakością widzenia (rozmycie, podwójne widzenie), a spowodowane są zbyt małą odległością pomiędzy oczami osoby pracującej a komputerem.

Rozporządzenie daje pracodawcom 3 miesiące od dnia jego wejścia w życie na dostosowanie istniejących stanowisk pracy do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w załączniku do rozporządzenia.

Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

W czwartek, 25 maja na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się kolejna wersja ustawy o sygnalistach, której zadaniem jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Dla przypomnienia termin wdrożenia przepisów upłynął 17 grudnia 2021 r., w efekcie czego Komisja Europejska skierowała do Trybunału Sprawiedliwości sprawę między innymi przeciwko Polsce w związku z brakiem implementacji do prawa krajowego ww. dyrektywy.

W propozycji najnowszych zmian do projektu znalazły się między innymi:

• usunięcie spośród podmiotów uprawnionych do zgłaszania nieprawidłowości policjantów, żołnierzy zawodowych i innych funkcjonariuszy służb mundurowych;
• dodanie obowiązku odebrania od zgłaszającego oświadczenia złożonego pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania, iż informacja o naruszeniu prawa była prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia;
• uzależnienie wydania zaświadczenia przez organ dla sygnalisty zewnętrznego od uprawdopodobnienia wystarczająco wystąpienia zgłaszanego naruszenia;

Zmiany te według komentujących specjalistów mogą prowadzić do zmniejszenia liczby zgłoszeń zewnętrznych, do czego przede wszystkim przyczyni się zwiększone ryzyko odpowiedzialności karnej po stronie zgłaszających naruszenia, a także niepewność co do przyznania zaświadczenia o statusie sygnalisty.

Artykuł zaktualizowano 12 stycznia 2024. Zapraszamy do lektury: Nowy projekt ustawy o sygnalistach.

23 maja Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym, mający na celu dostosowanie polskich przepisów do prawa unijnego w ramach Pakietu Mobilności. Przepisy mają dotyczyć przewoźników, którzy mają siedzibę w innym państwie (również spoza Unii Europejskiej) i kierują tymczasowo kierowcę do pracy w Polsce.

Projektowane przepisy regulują między innymi kwestie związane ze zgłoszeniem kierowcy w momencie delegowania przy użyciu specjalnego serwisu internetowego lub – w przypadku przewoźnika spoza UE – zgłoszenie kierowcy bezpośrednio do PIP i wyposażenie go w papierowe potwierdzenie delegowania.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 4 maja 2023 r. (C-487/21) orzekł, że zgodnie z art. 15 ust. 3 zdanie pierwsze RODO prawo do uzyskania od administratora kopii danych osobowych podlegających przetwarzaniu oznacza, że należy przekazać osobie, której dane dotyczą, wierną kopię danych. Kopia ma być zrozumiała i obejmować wszystkie dane.

Trybunał podkreślił, że brak w przepisie definicji słowa “kopia” oznacza, że należy definiować je zgodnie ze zwyczajowym rozumieniem jako wierne powielenie oryginału lub jego wierną transkrypcję. Tak więc ogólny opis danych czy odesłanie do kategorii danych osobowych nie może być objęte powyższą definicją. Trybunał podkreślił też, że pojęcia „kopia” nie można odnosić do dokumentu jako takiego, ale do danych osobowych, które zawiera i które powinny być kompletne. Należy więc dostarczyć osobie, której dane dotyczą, kopię danych osobowych podlegających przetwarzaniu.

Wyrok TSUE dotyczy austriackiej agencji doradztwa handlowego, która na wniosek swoich klientów dostarcza informacji na temat wypłacalności osób trzecich. Skarżący wystąpił do agencji z żądaniem przekazania – na podstawie art. 15 RODO – kopii informacji na temat swych danych osobowych podlegających przetwarzaniu. Jako że agencja przekazała mu część informacji objętych wnioskiem w zbiorczej formie, nie przekazując dokumentów takich jak wiadomości poczty elektronicznej czy wyciągi z baz danych, skarżący złożył skargę do austriackiego organu ochrony danych, w której podniósł, że odpowiedź na jego wniosek była niepełna, a administrator powinien był przekazać mu kopię wszystkich dokumentów.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało projekt Rozporządzenia wprowadzającego między innymi nowe kody identyfikacyjne pozwalające na właściwą identyfikację osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym. Konieczność zmian wynika między innymi z wprowadzenia do Kodeksu pracy urlopu opiekuńczego oraz zmian dotyczących zwiększenia wymiaru urlopu rodzicielskiego oraz zasad jego udzielania (wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw).

Nowe kody to miedzy innymi:

•  w dziale Przerwa w opłacaniu składek
  • 131 – urlop opiekuńczy w rozumieniu art. 173[1] k.p.,
• w dziale Rodzaj świadczenia i przerwy
  • 337 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin “Za życiem”,
  • 338 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego, przysługującego w wymiarze do 9 tygodni na podstawie art. 1821a § 4 albo art. 183 § 5 k.p.,
  • 339 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o  wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”,
  • 340 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego przysługującego w wymiarze do 9 tygodni na podstawie art. 1821a § 4 albo art. 183 § 5 k.p.

Projekt znajduje się obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych, a przepisy mają wejść w życie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zakład Ubezpieczeń społecznych wydał stanowisko, w którym odpowiedział na pytanie wydawnictwa GOFIN, czy prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje pracownicy za dni, w których nie świadczy ona pracy, a dni te są w okresie wskazanym w zwolnieniu lekarskim wystawionym z tytułu konieczności sprawowania opieki nad chorym 5-letnim dzieckiem, i w te dni w domu jest ojciec dziecka?

ZUS 24 kwietnia 2023 udzielił następującej odpowiedzi:

“(…) Jeśli (…) ubezpieczona spełnia niezbędne warunki do przyznania zasiłku opiekuńczego (określone powyższymi przepisami ustawy zasiłkowej), to może on zostać wypłacony za cały okres zwolnienia lekarskiego, tj. nie tylko za dni, w których zobowiązana była świadczyć pracę, ale także za dni wolne od pracy (tu sobotę i niedzielę). W tym przypadku nie ma znaczenia, że w dniach wolnych od pracy jest ojciec chorego dziecka (lub inny domownik) mogący zapewnić opiekę. Miałoby to znaczenie, gdyby ubezpieczona – według harmonogramu czasu pracy – była zobowiązana do świadczenia pracy w sobotę i/lub niedzielę. Wówczas zasiłek opiekuńczy zostałby wypłacony tylko za dni sprawowania opieki, w których nie było domownika mogącego zapewnić opiekę dziecku, a w sobotę i/lub niedzielę ubezpieczona mogłaby podjąć pracę.”.

Zainteresowanym zasiłkami opiekuńczymi polecamy również artykuły Łukasza Prasołka: Urlop opiekuńczy – W jakich przypadkach można skorzystać z urlopu opiekuńczego? oraz Wynagrodzenie za zwolnienie z tytułu siły wyższej i urlop opiekuńczy. Zapraszamy do lektury.

16 maja 2023 roku na stronie RCL pojawił się projekt rozporządzenia zmieniający rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokości oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (numer 137 w wykazie RCL).

Projekt został przygotowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej; jego celem jest dostosowanie dokumentów koniecznych do przyznania i wypłaty świadczeń związanych z rodzicielstwem, co jest następstwem zmian w przepisach wprowadzonych ustawą z 9 marca 2023.  Wynikają one m.in. z: