26 stycznia odbyło się w Sejmie pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy, której zadaniem jest wdrożenie dwóch unijnych dyrektyw: w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Terminy wdrożenia dyrektyw do polskiego porządku prawnego upłynęły w sierpniu zeszłego roku, a nad samym projektem Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pracowało prawie trzy lata.

Przypominamy poniżej podstawowe założenia ustawy:

• wydłużenie urlopu rodzicielskiego
• zakaz zatrudniania pracowników opiekujących się dzieckiem do 8 roku życia bez ich zgody w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, oraz delegowania ich poza stałe miejsce pracy,
• wprowadzenie urlopu opiekuńczego, którego wymiar ma wynosić 5 dni w roku kalendarzowym,
• wprowadzenie zwolnienia od pracy w związku z siłą wyższą w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym,
• zakaz prowadzenia wszelkich przygotowań do zwolnienia pracowników i zasadniczo wypowiadania i rozwiązywania stosunku pracy w okresie ciąży i okresie urlopu macierzyńskiego,
• nowe okresy zawierania umów na okres próbny.

Projekt został skierowany do dalszych prac w sejmowej Komisji Rodziny Polityki Społecznej, która ma wyznaczony termin sprawozdania na 7 lutego.

Przebieg prac można śledzić pod adresem:

https://legislacja.gov.pl/projekt/12356556#xd_co_f=ODdiYjZiZWQtN2FjNi00NjBkLThiOWMtY2IyOGY1ZGFiNWM0~

Prezydent Andrzej Duda podpisał 23 stycznia ustawę z 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja doprecyzowuje niektóre przepisy, zmienia część już przyjętych rozwiązań, a także wprowadza nowe regulacje.

Najwazniejsze zmiany to między innymi:

• 30-dniowy termin na złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL, licząc od dnia przybycia obywatela Ukrainy na terytorium RP (skrócony z dotychczasowych 90 dni),
• dokumentem pobytowym jest dokument elektroniczny w aplikacji diia.pl (odpowiednik mObywatela dla ukraińskich uchodźców), który wraz z dokumentem podróży będzie uprawniał do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy,
• o zgodę na pobyt czasowy od 1 kwietnia 2023 roku będą mogli występować ukraińscy uchodźcy, którzy podjęli pracę lub prowadzą działalność gospodarczą,
• wydłużenie legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy mieszkali w Polsce zgodnie z prawem przed wojną, do 24 sierpnia 2023 roku.

Ustawa wejdzie w życie w dniu następującym po ogłoszeniu z wyjątkiem części zapisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Z ustawą można zapoznać się pod adresem: https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/2845_u/$file/2845_u.pdf

Dzisiaj mieliśmy przyjemność wystąpić na konferencji Konferencja Rozwiązania i Perspektywy HR, zorganizowanej przez Woltes Kluwer Polska. Temat wystąpienia poświęcony był jednemu z głównych wyzwań, stojących przed przedsiębiorcami i działami HR: Jak w praktyce po zmianach w Kodeksie pracy wdrożyć pracę zdalną w firmie?

Wszystkich, którzy  odczuwają niedosyt praktycznych informacji zapraszamy 10 lutego na konferencję “Praca zdalna – kompleksowe zmiany w 2023 roku”. Zapisów można dokonać na stronie głównej.

Główny Urząd Statystyczny opublikował 20 stycznia obwieszczenie o wysokości przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za IV kwartał 2022 r., która wzrosła i wynosiła na koniec grudnia 6965,94 zł. Jest to wskaźnik niezbędny do obliczenia składki zdrowotnej dla ryczałtowców.

W związku z tym Narodowy Fundusz Zdrowia poinformował, że składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne za miesiące: styczeń, luty, marzec 2023 r. wynosi miesięcznie nie mniej niż 626,93 zł.

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9 proc. podstawy jej wymiaru, tak więc 6 965,94 zł x 9% podstawy wymiaru składki = 626,93 zł.

Prawdopodobnie od 1 stycznia 2024 roku zmienią się zasady ustalania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ma to związek z licznymi skargami na trudności w ustalaniu wysokości składki zdrowotnej wynikające z przepisów Polskiego Ładu, a składane przez pracodawców do Rzecznika Praw Obywatelskich.  Jednym ze zgłaszanych przez przedsiębiorców problemów jest to, że dochód z działalności gospodarczej na cele składki zdrowotnej jest określany w inny sposób niż dla celów podatkowych. Oprócz tego, że samo ustalenie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest skomplikowane, to w wyniku zmian niektórzy przedsiębiorcy płacą składkę zdrowotną od wyższej podstawy niż podatek dochodowy.

Ministerstwo Zdrowia zaproponowało wprowadzenie od 1 stycznia 2024 r. instytucji składki stałej, obliczonej od 1/12 postawy rocznej wykazanej w ostatnim złożonym dokumencie rozliczeniowym, obejmującym rozliczenie składki rocznej. Jednocześnie resosrt zdrowia analizuje wspólnie z Ministerstwem Finansów również inne możliwości uproszczenia obliczania podstawy wymiaru składki zdrowotnej oraz przybliżenia jej do podstawy opodatkowania w podatku PIT. Prowadzone są również konsultacje ze środowiskiem księgowych oraz Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

Z odpowiedzią Ministerstwa Zdrowia na interwencję RPO w sprawie składki można zapoznać się pod adresem: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-polski-lad-przedsiebiorcy-skladka-zdrowotna-mf-odpowiedz#xd_co_f=ODdiYjZiZWQtN2FjNi00NjBkLThiOWMtY2IyOGY1ZGFiNWM0~

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11.10.2022 (I PSKP 77/21) orzekł, że przy zwalnianiu pracowników pracodawca nie może kierować się jedynie obiektywnymi kryteriami, ale powinien wziąć też pod uwagę sytuację materialną zwalnianych osób. Zwolnienie osoby, której sytuacja osobista jest znacznie gorsza niż pozostałych osób zatrudnionych na stanowiskach objętych redukcją może zostać uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wyrok SN dotyczył przywrócenia pracownika, którego zwolniono z pracy wraz z pięcioma innymi osobami, a kryteriami zwolnienia był najniższy staż pracy, najniższy poziom awansu zawodowego oraz posiadanie alternatywnego źródła utrzymania. Tymczasem dodatkowa praca, którą wykonywał zwalniany była wykonywana nieodpłatnie, więc nie mogła zostać zakwalifikowana jako alternatywne źródło utrzymania.

Najważniejszymi kryteriami doboru do zwolnienia powinny być przydatność pracownika do pracy, kwalifikacje i umiejętności zawodowe, doświadczenie zawodowe, staż i przebieg dotychczasowej pracy, dyspozycyjność. Jednak Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że pomocniczo stosować można także kryteria odnoszące się do sytuacji osobistej pracownika – np. samotne wychowywanie dzieci czy niepełnosprawność. Istotne jest więc, by przed wytypowaniem pracowników do zwolnienia sprawdzić, jaka będzie ich sytuacja materialna po zwolnieniu, by nie okazało się, że po wypowiedzeniu umowy znajdą się w znacznie gorszej sytuacji niż osoby, które zachowały pracę, a także by prawidłowo określić przyczyny wypowiedzenia.

Z całością wyroku można zapoznać się na stronie Sądu Najwyższego: https://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?Sygnatura=I%20PSKP%2077/21

Termin złożenia informacji o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe za 2022 rok (ZUS IWA) upływa 31 stycznia 2023 roku.

Obowiązek złożenia ZUS IWA ma płatnik, który:

• był zgłoszony nieprzerwanie w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. i co najmniej jeden dzień w styczniu 2023 r.,
• w 2022 r. zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych,
• 31 grudnia 2022 r. był wpisany do rejestru REGON.

Płatnik nie ma obowiązku składać ZUS IWA, jeżeli był chociaż jeden miesiąc poprzedniego roku w którym żadna osoba, za którą opłaca składki nie podlegała temu ubezpieczeniu.

ZUS wyliczy wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od 1 kwietnia 2023 r. do 31 marca 2024 r po otrzymaniu informacji  za trzy ostatnie lata kalendarzowe, tj. za rok 2020, 2021 i 2022.

https://www.zus.pl/-/do-31-stycznia-trzeba-z%C5%82o%C5%BCy%C4%87-zus-iwa-za-2022-r.?redirect=%2F

Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 9 grudnia 2022 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 2750) od 1 stycznia 2023 r. pracodawcy wypełniają statystyczną kartę wypadku przy pracy na nowym formularzu. Nowy formularz jest prostszy do wypełnienia i bardziej przystosowany do przetwarzania danych w Europie. Według Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, wprowadzenie nowej karty i związanych z nią zmian ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Dzięki dokładniejszym informacjom i analizie przyczyn oraz skutków wypadków, praca ma stać się bezpieczniejsza.

Największą zmianą, jaką zawiera nowa statystyczna karta wypadku jest wprowadzenie w formularzu dodatkowej pozycji, gdzie wpisuje się, czy wypadek wydarzył się w związku z wykonywaniem pracy zorganizowanej w formie zdalnej lub telepracy. Dodatkowo powiększona została lista rodzajów urazów będących skutkiem wypadku (i przyporządkowanych do nich kodów) – dotychczas było ich 14, natomiast obecnie jest ich 32.

Istotnym uproszczeniem dla pracodawców jest możliwość przekazania karty na portal sprawozdawczy Głównego Urzędu Statystycznego w postaci elektronicznej, czyli np. za pośrednictwem e-maila, co oznacza, że nie jest już konieczne posiadanie podpisu kwalifikowanego do przekazania karty w formie elektronicznej.

Przekazanie statystycznej karty wypadku przy pracy odbywa się drogą elektroniczną przez portal Głównego Urzędu Statystycznego. Jeśli jednak pracodawca zatrudnia nie więcej niż pięciu pracowników, może wysłać papierową wersję karty do Urzędu Statystycznego w Gdańsku, ale musi wcześniej przekazać uzasadnienie takiej decyzji.

Z pełną treścią rozporządzenia można zapoznać się w Dzienniku Ustaw.

Co zawiera statystyczna karta wypadku przy pracy? Kto musi sporządzić statystyczną kartę wypadku?

Za wypadek przy pracy uznajemy nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą – albo podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych albo podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia. O wypadku przy pracy mowa także, jeśli do wypadku doszło w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Wypadek przy pracy może mieć różny charakter. W trzech przypadkach pracodawca zobowiązany jest natychmiast powiadomić o zdarzeniu właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora. Są to:

• Ciężki wypadek w pracy, czyli taki to taki, który powoduje poważne obrażenia, takie jak utrata zdolności do widzenia, słyszenia, mówienia czy rozrodczości. W skrajnych przypadkach może chodzić o choroby nieuleczalne, trwałe zaburzenia psychiczne czy niezdolność do wykonywania zawodu.
• Zbiorowy wypadek przy pracy mający miejsce, gdy w jednym zdarzeniu dwie lub więcej osób doznało obrażeń.
• Wypadek śmiertelny, czyli wypadek przy pracy, po którym ofiara umiera w ciągu pół roku od dnia wypadku. W każdym z tych przypadków pracodawca musi jak najszybciej poinformować odpowiednie służby: inspekcję pracy oraz prokuraturę.

Protokół powypadkowy sporządza się po każdym wypadku przy pracy. Jest to kluczowy dokument, mogący służyć do późniejszej wypłaty odszkodowania pracownikowi. Na podstawie tego protokołu albo karty wypadku tworzona jest statystyczna karta wypadku. Jeżeli protokół powypadkowy lub karta wypadku określa, że mamy do czynienia z wypadkiem przy pracy (albo innym zdarzeniem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy), to pracodawca ma obowiązek sporządzić statystyczną kartę wypadku przy pracy.

Pracodawca ma obowiązek sporządzić statystyczną kartę wypadku i przekazać ją w terminie 14 dni roboczych od jej zatwierdzenia, jak wspomniano wyżej, drogą elektroniczną do Głównego Urzędu Statystycznego.

Dzięki zmianom nowa statystyczna karta wypadku przy pracy zgodna jest z polskimi normami oraz europejskimi standardami ESAW, co ma na celu lepsze i efektywniejsze przetwarzanie danych o wypadkach w całej Europie. Ministerstwo podkreśla, że nowa karta ma przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

Zainteresowanym kwestiami BHP szczególnie polecamy webinar Zmiany w rozporządzeniu w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, który odbędzie się 19 stycznia o 7:00. Zapraszamy!